Σήμερα τὸ τροπάριο τὸ ὁποῖο πληροῖ τὴν ὅλη πνευματικὴ ἀτμόσφαιρα καὶ κορυφώνει τὰ φρικτὰ Πάθη τοῦ Κυρίου εἶναι το:
«Σήμερον κρεμᾶται ἐπὶ ξύλου, ὁ ἐν ὕδασι τὴν γῆν κρεμάσας. Στέφανον ἐξ ἀκανθῶν περιτίθεται, ὁ τῶν ἀγγέλων Βασιλεύς. Ψευδῆ πορφύραν περιβάλλεται, ὁ περιβάλλων τὸν οὐρανὸν ἐν Νεφέλαις. Ῥάπισμα κατεδέξατο, ὁ ἐν Ἰορδάνῃ ἐλευθερώσας τὸν Ἀδάμ. Ἥλοις προσηλώθη, ὁ Νυμφίος τῆς Ἐκκλησίας. Λόγχῃ ἐκεντήθη, ὁ Υἱὸς τῆς Παρθένου. Προσκυνοῦμεν σου τὰ πάθη, Χριστέ. Δεῖξον ἡμῖν καὶ τὴν ἔνδοξόν σου ἀνάστασιν».
Δηλαδή: Σήμερα κρεμᾶται ἐπάνω στὸ ξύλο τοῦ Σταυροῦ, Ἐκεῖνος ποὺ ἐκρέμασε κατὰ τὴ δημιουργία τὴ γῆ ἐπάνω στὰ ὕδατα τῶν θαλασσῶν! Στέφανο κατασκευασμένο ἀπὸ ἀκάνθας περιβάλλεται τὴν κεφαλὴ ὁ Βασιλεὺς τῶν Ἀγγέλων! Ψευδὲς βασιλικὸ ἱμάτιο ἐνδύεται πρὸς ἐμπαιγμὸ Αὐτός, ποὺ ἐνδύει τὸν οὐρανὸ μὲ τὶς νεφέλες! Ῥάπισμα κατεδέχθη Ἐκεῖνος, ποὺ στὸν Ἰορδάνη ποταμὸ βαπτισθεὶς ὑπὸ Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου ἠλευθέρωσε τὸν Ἀδὰμ καὶ τοὺς ἀπογόνους του ἀπὸ τὴ δουλεία τῆς ἁμαρτίας καὶ τὴν καταδυναστεία τοῦ Διαβόλου! Διὰ καρφίων ἐκαρφώθη στὸ Σταυρὸ ὁ Νυμφίος τῆς Ἐκκλησίας! Διὰ λόγχης ἐτρυπήθη στὴν πλευρὰ ὁ Υἱὸς τῆς Παρθένου! Προσκυνοῦμε τὰ Πάθη Σου, Χριστέ! Ἀξίωσέ μας νὰ ἰδοῦμε καὶ τὴν ἔνδοξη Ἀνάστασή Σου.
Ἐνώπιόν μας ὁ Ἐσταυρωμένος. Τὸ Τίμιον Ξύλον, τὸ ζωοποιὸν Ξύλον. Καὶ μαζὶ μὲ τὸ Σταυρὸ ἐνθυμούμεθα τοὺς κολαφισμούς, τὴ φραγγέλωση, τοὺς ἐμπτυσμοὺς ποὺ προηγήθηκαν, σκεπτόμεθα τὴν κοκκίνη χλαμύδα, τὸν στέφανον ἐξ ἀκανθῶν, τὸ ὄξος, τὰ καρφιά, τὶς βλασφημίες, τὴν ἐπιγραφὴ «Ἰησοῦς Ναζωραῖος Βασιλεὺς τῶν Ἰουδαίων», τὴ λόγχη στὴν πλευρὰ ἐξ ἧς ἔρευσε αἷμα καὶ ὕδωρ. Καὶ ἐκεῖ, ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ, οἱ λίγοι λόγοι τοῦ Κυρίου φέρουν συλλογισμὸ βαθύτατο σὲ κάθε ἀνθρώπινη ὀρθόδοξη ψυχή. Ἐκεῖ, ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ, ἡ μακροθυμία Του μὲ τὸ «Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς, οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσι». Εἶναι ἡ τελεία ἀγάπη τοῦ Ἑσταυρωμένου, γιὰ τοὺς ἀνθρώπους. Ἐκεῖ ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ, ὁ ἅγιος πόθος γιὰ τὴ λύτρωση τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, μὲ τὸ «διψῶ». Ἐκεῖ, ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ, ἡ παράδοση σ᾿ ἐμᾶς τοὺς ἀνθρώπους τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, μὲ τὰ λόγια «γύναι, ἰδοὺ ὁ υἱός σου» καὶ πρὸς τὸν Ἰωάννη «ἰδοὺ ἡ μήτηρ σου»• καὶ μᾶς παραδίδει ἔκτοτε ὁ Ἑσταυρωμένος τὴν Παναγία ἰδική μας. Ἐκεῖ ἡ τελείωση τῶν πάντων, τοῦ κοσμοσωτηρίου ἔργου Του, μ᾿ ἐκείνη τὴν κραυγὴ ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ, «Τετέλεσται», ποὺ εἶναι ἡ φωνὴ τῆς νίκης. Ἐκεῖ, ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ, ἡ παράδοση τοῦ πνεύματος στὰ χέρια τοῦ Θεοῦ Πατρός, μὲ τὰ λόγια, «Πάτερ, εἰς χεῖρας Σου παρατίθημι τὸ πνεῦμα μου» ποὺ εἶναι καὶ τὸ προανάκρουσμα τῆς Ἀναστάσεως. Ἐκεῖ καὶ τὰ λόγια τοῦ Ἐσταυρωμένου ποὺ ἠχοῦν μέσα ἀπὸ τὸ φρικτὸ πόνο Του, ἀπὸ τὴν ἀγωνία τοῦ Σταυροῦ καὶ ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πάθος τοῦ Σταυροῦ, ἀλλὰ ἠχοῦν καὶ τόσο γλυκά, μὰ καὶ συγχρόνως μεγαλειώδη, «Ἀμήν, λέγω σοι, σήμερον μετ᾿ ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ Παραδείσῳ». Δηλαδὴ ὅταν ὁ ληστὴς εἶπε μετανοήσας τὸ «μνήσθητί μου, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ Σου» ἤκουσε τὸ συγκλονιστικὸ λόγο τοῦ Κυρίου ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ, «Ἀμήν, λέγω σοι» πραγματικὰ σοῦ λέγω, ἀληθινά, «σήμερον», ὄχι αὔριο, «σήμερον», «μετ᾿ ἐμοῦ», μαζί μου, «ἔσῃ ἐν τῷ Παραδείσῳ».
Ἂς ρίξουμε ἕνα βλέμμα στὸ Σταυρὸ τοῦ Κυρίου ὅπου ἐπάνω του ἁπλώθηκαν τὰ ἄχραντα χέρια τοῦ ἀναμάρτητου Θεανθρώπου γιὰ μᾶς. Ὁ Σταυρὸς εἶναι σύμβολο τῆς ὑπέρτατης θυσίας. Ὁ Σταυρὸς εἶναι ἀγάπη, θεία ζωὴ καὶ γι᾿ αὐτὸ καὶ μεταδίδει ζωή.Ὁ Σταυρὸς εἶναι ἡ χειροπιαστὴ ἀλήθεια τῆς ἀδελφοσύνης. Ὁ Σταυρὸς δὲν εἶναι αἰσχύνη, ἀλλὰ καύχημα. Ὁ Σταυρὸς εἶναι γλυκειὰ παρηγοριά. Ὁ Σταυρὸς εἶναι ἡ ἀγονάτιστη ἐλπίδα. Ὁ Σταυρὸς εἶναι Θεοῦ δύναμις καὶ σοφία.
Πράγματι, ὁ Σταυρὸς τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς δὲν ἀποτελεῖ ἓν ἁπλοῦν στοιχεῖον τῆς πίστεώς μας, ἀλλὰ κατέχει «ἐν τῇ θείᾳ Ἀποκαλύψει» θέση μοναδική, διότι εἶναι τὸ κέντρο περὶ τὸ ὁποῖο στρέφεται τὸ ὅλο ἔργο τῆς ἀπολυτρώσεώς μας ἀπὸ τὸ βάρος τῆς ἁμαρτίας. Ἐὰν ἀφαιρέσουμε τὸ Σταυρὸ ἀπὸ τὴ θρησκεία μας θὰ σβήσουμε αὐτοστιγμεὶ τὸν φωτίζοντα τὴν πρὸς τὸν εὔδιο τῆς σωτηρίας λιμένα προσόρμισή μας φωταυγῆ φάρο. Ἡ σταύρωση τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ σημαντικότερη πράξη στὴν ὅλη ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητος. Ὁ Χριστὸς σταυρώθηκε γιὰ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους ὅλων τῶν ἐποχῶν καὶ μὲ τὴ σταύρωσή Του διετρανώθη κατὰ ἁπτὸ τρόπο ὄχι μόνο ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν ἄνθρωπο, ἀλλὰ καὶ αὐτὴ ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ ὡς ἀγάπης.
Δὲν μένει παρὰ μὲ τὴν καρδιά μας νὰ ψιθυρίσουμε καὶ νὰ ψάλλουμε καὶ νὰ φέρουμε στὰ χείλη μας τὰ λόγια τοῦ ὑμνωδοῦ: «Προσκυνοῦμεν Σου τὰ πάθη Χριστὲ δεῖξον ἡμῖν καὶ τὴν ἔνδοξόν Σου Ἀνάστασιν».
Ἀρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Παπαθανασίου
Ἱεροκῆρυξ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ Ἀθηνῶν
