Για να φτάσουμε στην αγάπη του Θεού, πρέπει να τηρούμε όλα όσα παρήγγειλε ο Κύριος στο Ευαγγέλιο. Πρέπει να συμπάσχει η καρδιά μας και όχι μόνο τον άνθρωπο να αγαπούμε, αλλά να συμπονούμε και κάθε πλάσμα, κάθε κτίσμα του Θεού.
Να, ένα πράσινο φύλλο στο δέντρο, κι εσύ το έκοψες χωρίς λόγο. Αν και δεν είναι αμαρτία, όμως, πώς να το πω, προκαλεί τον οίκτο· η καρδιά που έμαθε να αγαπά λυπάται και το φύλλο, και όλη την κτίση. Και ο άνθρωπος είναι μεγάλο δημιούργημα. Αν βλέπεις ότι παραπλανήθηκε και θα καταστραφεί, προσευχήσου γι’ αυτόν και κλάψε, αν μπορείς, αλλιώς, στέναξε τουλάχιστον γι’ αυτόν ενώπιον του Θεού. Και την ψυχή που ζει έτσι την αγαπά ο Κύριος, γιατί έγινε όμοια με Αυτόν.
Έτσι προσευχόταν ο όσιος Παΐσιος ο Μέγας για να συγχωρήσει ο Κύριος τον μαθητή του, που αρνήθηκε τον Χριστό και παντρεύτηκε μια Εβραία. Αυτή του η προσευχή ευχαρίστησε τόσο πολύ τον Κύριο, ώστε ο Ίδιος θέλησε να παρηγορήσει τον δούλο Του και εμφανίστηκε σε αυτόν και Του είπε: «Παΐσιε, γιατί προσεύχεσαι γι’ αυτόν που με απαρνήθηκε;» Αλλά ο Παΐσιος απάντησε: «Κύριε, Εσύ ως ελεήμων, συγχώρεσέ τον». Τότε λέει ο Κύριος: «Παΐσιε, έγινες όμοιος μ’ Εμένα στην αγάπη». Τόσο ευπρόσδεκτη είναι στον Κύριο η προσευχή για τους εχθρούς.
Εγώ ο ίδιος είμαι μεγάλος αμαρτωλός, αλλά γράφω για την ευσπλαχνία του Θεού, που την γνώρισε η ψυχή μου με το Άγιο Πνεύμα.
Η ψυχή δεν μπορεί να έχει ειρήνη, αν δεν προσεύχεται για τους εχθρούς. Η ψυχή που διδάχθηκε από τη χάρη Του Θεού να προσεύχεται, αγαπά και λυπάται όλη τη δημιουργία, και προπαντός τον άνθρωπο, για τον οποίο ο Κύριος έπαθε επάνω στο σταυρό και πονούσε βαθιά για όλους μας.
Ο ελεήμων Κύριος με δίδαξε με τη χάρη Του να αγαπώ τους εχθρούς. Χωρίς τη χάρη Του Θεού δεν μπορούμε να αγαπούμε τους εχθρούς. Το Άγιο Πνεύμα, όμως, εμπνέει αγάπη, και τότε η ψυχή λυπάται ακόμη και τους δαίμονες, γιατί εξέπεσαν από το αγαθό και έχασαν την ταπείνωση και την αγάπη για τον Θεό.
Σας ικετεύω, δοκιμάστε. Αν κάποιος σας προσβάλει ή σας ατιμάσει ή σας πάρει κάτι από τα υπάρχοντά σας ή και αν καταδιώκει την Εκκλησία ακόμη, προσευχηθείτε στον Κύριο λέγοντας: «Κύριε, όλοι είμαστε πλάσματά Σου. Λυπήσου τους πλανημένους δούλους Σου και κάλεσέ τους σε μετάνοια». Και τότε θα έχεις αισθητά τη χάρη στην ψυχή σου. Στην αρχή βίαζε την καρδιά σου να αγαπά τους εχθρούς, και ο Κύριος, βλέποντας την αγαθή σου προαίρεση, θα σου δώσει κάθε βοήθεια. Η ίδια η πείρα σου θα σε πείσει γι’ αυτό. Όποιος όμως σκέφτεται το κακό για τους εχθρούς του, σημαίνει πως δεν έχει την αγάπη του Θεού και δεν γνώρισε ακόμα τον Θεό. Σημαίνει μάλλον πως κάποιο πονηρό πνεύμα εισήλθε στην καρδιά και της φέρνει κακούς λογισμούς, γιατί, κατά τα λόγια του Κυρίου, από την καρδιά εξέρχονται αγαθοί ή πονηροί διαλογισμοί.
Αν προσευχηθείς για τους εχθρούς σου, τότε θα έρθει η ειρήνη σ’ εσένα. Και όταν αγαπάς τους εχθρούς σου, γνώριζε πως είναι μεγάλη η χάρη που ζει μέσα σου· δεν λέω βέβαια πως είναι τέλεια, αλλά είναι αρκετή για τη σωτηρία.
Ο καλός άνθρωπος σκέφτεται∙ όποιος παρεκκλίνει από την αλήθεια, χάνεται, και γι’ αυτό το λόγο είναι αξιολύπητος. Όποιος διδάχτηκε την αγάπη από το Άγιο Πνεύμα, πενθεί όλη του τη ζωή για τους ανθρώπους που δεν βρήκαν την οδό της σωτηρίας, και χύνει πολλά δάκρυα για τον λαό, και η χάρη του Θεού τού δίνει τη δύναμη να αγαπά τους εχθρούς.
Αν δεν έχεις αγάπη, τουλάχιστον μην τους διαβάλλεις και μην τους καταριέσαι· και τότε καλύτερο θα είναι. Αν όμως κάποιος καταριέται και βρίζει είναι φανερό ότι μέσα του ζει πονηρό πνεύμα, και αν δεν μετανοήσει, τότε μετά τον θάνατό θα πορευθεί εκεί όπου διαμένουν τα πονηρά πνεύματα. Είθε να γλιτώσει ο Κύριος κάθε ψυχή από τέτοια συμφορά.
Κατάλαβέ το. Είναι τόσο απλό. Είναι αξιολύπητοι οι άνθρωποι που δεν γνωρίζουν τον Θεό και εναντιώνονται προς Αυτόν· η καρδιά πονάει γι’ αυτούς και τρέχουν δάκρυα από τα μάτια. Σ’ εμάς είναι φανερά και ο Παράδεισος και η κόλαση· το γνωρίσαμε αυτό δια του Αγίου Πνεύματος. Να και ο Κύριος είπε: «Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντὸς ὑμῶν ἐστιν» (Λουκ. 17, 21). Λοιπόν από εδώ ακόμη αρχίζει η αιώνια ζωή και η αιώνια κόλαση.
Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης
