Η αλήθεια για την παντοδυναμία του Θεού μέσα σε όλο το σύμπαν και την κυριαρχία Του πάνω σε όλες τις ανθρώπινες σχέσεις είναι απόλυτη και αναντίρρητη. Εξίσου όμως αληθινό είναι το γεγονός πως ο άνθρωπος φέρει ευθύνη για όλες τις προσωπικές του σχέσεις καθώς και για τον καθοριστικό και κυριαρχικό του ρόλο σε θέματα που αφορούν τον πλανήτη.

Μέσα στη Παλαιά Διαθήκη, υπάρχει το βιβλίο των «Παροιμιών», όπου τονίζεται αυτός ο πράγματι αποφασιστικός ρόλος που κάθε άνθρωπος έχει στα ζητήματα της ζωής. Κανείς δεν μπορεί να κρυφτεί από την προσωπική του ευθύνη ρίχνοντας ταυτόχρονα την ευθύνη κάθε αποτυχίας στον Θεό.

Ο Σολομών, βασιλιάς του Ισραήλ, ήταν γιος του Δαβίδ και κυβέρνησε για σαράντα χρόνια, από το 971 έως το 931 π.Χ. αναλαμβάνοντας τον θρόνο στην ηλικία περίπου των είκοσι χρόνων. Διακρίθηκε όχι στα πεδία των μαχών, αλλά στο πεδίο της σκέψης, του σχεδιασμού, των διαπραγματεύσεων και της οργάνωσης.

Στο βιβλίο «Α΄ Βασιλέων» και πιο συγκεκριμένα στον στίχο 3, 12, ο Θεός λέει για τον Σολομώντα: «Έχω κάνει σύμφωνα με τα λόγια σου. Κοίτα, σου έχω δώσει μια σοφή και φρόνιμη καρδιά, έτσι ώστε δεν έχει υπάρξει κανείς σαν κι εσένα στο παρελθόν και μετά από σένα δεν θα υπάρξει κανείς σαν και εσένα».

Το βιβλίο λοιπόν των «Παροιμιών» αποτελεί μια συλλογή γραπτών του Σολομώντα, με τον κύριο όγκο πιθανότατα γραμμένο γύρω στο 950 π.Χ. Μέσα στο βιβλίο αυτό μπορούμε να βρούμε αλήθειες όπως:

-Η σοφία (η δυνατότητα να κρίνεις και να ενεργείς σύμφωνα με τις οδηγίες του Θεού) είναι το πολυτιμότερο πράγμα.

-Η σοφία είναι διαθέσιμη στον καθένα, αλλά το κόστος είναι υψηλό.

-Πηγή της σοφίας είναι ο Θεός και όχι ο εαυτός μας και η σοφία έρχεται με προσοχή στις οδηγίες Του.

-Η σοφία και η δικαιοσύνη πηγαίνουν μαζί. Είναι καλό να είναι κανείς σοφός και είναι σοφό να είναι κανείς καλός.

-Οι κακοί άνθρωποι υποφέρουν τις συνέπειες των κακών τους έργων.

-Ο ανόητος, ο τεμπέλης, αυτός που έχει άγνοια, ο υπερήφανος, ο ανήθικος και ο αμαρτωλός δεν πρέπει ποτέ να αποτελούν πρότυπα.

Στη ζωή μας χρειαζόμαστε πολλή προσοχή και σοφία (λέξη κλειδί στις «Παροιμίες»). Η ανοησία, ως έλλειψη σοφίας, είναι καταστρεπτική. Μέσα στις «Παροιμίες» θα συναντήσουμε τις λέξεις γνώση, παιδεία και σοφία. Δεν είναι συνώνυμες. Κάθε μία είναι ένα τμήμα της διαδικασίας που οδηγεί στην επιτυχία και στις επιτυχημένες σχέσεις.

Υπάρχουν δύο στάδια σ’ αυτή τη διαδικασία. Στο πρώτο στάδιο πρέπει να δούμε πως η γνώση (απόκτηση πληροφοριών) και η παιδεία (την ερμηνεία αυτής της πληροφορίας) πρέπει να αποκτηθούν. Γι’ αυτό, χρειάζεται μια δεκτική, ανοιχτή καρδιά, όπως αυτή ενός παιδιού. Στο δεύτερο στάδιο θα πρέπει να δούμε πως μπορούμε να ενεργούμε με σοφία, γιατί η σοφία δεν είναι ούτε πληροφορία (γνώση) αλλά ούτε και επεξήγηση (ερμηνεία).

Η σοφία είναι, επίσης, φανερή όχι μόνο στην επιλογή της σωστής πράξης αλλά και στον τρόπο εφαρμογής της. Η σοφία ενεργεί χωρίς υπερηφάνεια, με δικαιοσύνη, ευαισθησία και διακριτικότητα.

Στις «Παροιμίες» αναφέρεται ο δίκαιος σαν σοφός, ενώ ο άδικος και διεστραμμένος σαν ανόητος. Ο ανόητος στις «Παροιμίες» δεν είναι απαραιτήτως κάποιος χωρίς γνώση, έτσι αυτός ο όρος δεν θα πρέπει να εκληφθεί σαν προσβολή. Αντιθέτως σαν ανόητος αναφέρεται αυτός που δεν έχει σεβασμό για τον Θεό, ή γι’ αυτά που ο Θεός κάνει, επιδεικνύοντας έτσι κενότητα σοφίας.

Για μας σήμερα η σοφία που περιέχεται στο βιβλίο των «Παροιμιών» είναι τόσο σημαντική, όσο ήταν και την εποχή που γράφτηκε. Δεν αποτελεί βέβαια ένα εγχειρίδιο επιτυχίας ή ευημερίας με μια ελαφρά θεώρηση. Αυτό που κάνει είναι να μας λέει πώς να αξιολογούμε τις αξίες μας, πού μας οδηγεί στη διαμόρφωση του χαρακτήρα μας, που με τη σειρά του μας οδηγεί στην πληρότητα, που επίσης οδηγεί στην ικανοποίηση.