– Γέροντα, τι διαφορά υπάρχει ανάμεσα στην ακηδία και την αθυμία;

– Ακηδία είναι η πνευματική τεμπελιά, ενώ η ραθυμία αναφέρεται και στην ψυχή και στο σώμα. Καλύτερα όμως να λείψουν και τα δύο. Η ακηδία και η ραθυμία μερικές φορές κολλούν και σε ψυχές που έχουν πολλές προϋποθέσεις για πνευματική ζωή, που έχουν ευαισθησία, φιλότιμο.

Σε έναν αδιάφορο ο πειρασμός δεν κάνει τόσο κακό. Ένας ευαίσθητος όμως άνθρωπος, αν στενοχωρηθεί, νιώθει μετά ακηδία. Πρέπει να βρει τι τον στενοχώρησε και να το αντιμετωπίσει πνευματικά, για να ξαναβρεί το κουράγιο και να πάρει μπρος η μηχανή του. Να προσέχει να μην αφήνει αθεράπευτες πληγές, γιατί μετά κάμπτεται από τα τραύματά του. Το ψυχικό τσάκισμα, το οποίο στη συνέχεια φέρνει και το σωματικό, τον αχρηστεύει. Ο γιατρός δεν βρίσκει τίποτε, γιατί τη βλάβη την έχει προκαλέσει ο πειρασμός. Πόσες ψυχές που έχουν φιλότιμο, ευαισθησία, τις βλέπω αχρηστευμένες!

– Γέροντα, αισθάνομαι εξάντληση και δεν μπορώ να κάνω καθόλου πνευματικά. Αυτό προέρχεται από κούραση ή μήπως είναι από ραθυμία;

– «Ἀπὸ τῶν πολλῶν μου ἁμαρτιῶν, ἀσθενεῖ τὸ σῶμα, ἀσθενεῖ μου καὶ ἡ ψυχή», δεν λέει; Δεν είναι κούραση σωματική. Ψυχικό τσάκισμα είναι. Αυτό είναι χειρότερο από τη σωματική κούραση. Με το ψυχικό τσάκισμα ξεβιδώνεται κανείς και γίνεται σαν ένα όχημα που όλα τα εξαρτήματά του είναι καλά, αλλά η μηχανή του είναι διαλυμένη.

– Γέροντα, βλέπω ότι, ενώ πρώτα αγαπούσα τα πνευματικά, τώρα δεν μπορώ να κάνω τίποτε.

– Γιατί δεν μπορείς να κάνεις τίποτε; Δεν έχεις δυνάμεις; Εγώ βλέπω ότι έχεις. Δεν θυμάσαι παλιά, όταν χτιζόταν το μοναστήρι και δούλευες όλη μέρα στο γιαπί, πόσα πνευματικά έκανες;

– Μήπως, Γέροντα, φταίει που έδωσα όλον τον εαυτό μου στις δουλειές;

– Πιο πολύ φταίει που άφησες τον εαυτό σου χαλαρό. Κοίταξε να τον σκληραγωγήσεις. Να αγαπήσεις την άσκηση. Εγώ, που έχω μισό πνεύμονα, ξέρεις πόσες μετάνοιες κάνω; Δεν μπορώ να σου πω. Μόνο για τα κομποσχοίνια, που κάνω με μικρές μετάνοιες, σου λέω ότι, όταν κουράζεται το ένα χέρι, κάνω τον σταυρό μου με το άλλο. Αυτά σου τα λέω από αγάπη. Άλλοι δεν έχουν τις προϋποθέσεις που έχεις εσύ, και ξέρεις πώς αγωνίζονται, πώς παλεύουν; Εσύ για λοκατζής κάνεις! Πώς άφησες έτσι τον εαυτό σου; Εγώ θα προσεύχομαι για σένα, αλλά, για να βοηθηθείς, πρέπει και εσύ να κάνεις μια προσπάθεια. Κατάλαβες; Στα πνευματικά πρέπει να δώσεις όλον τον εαυτό σου, και τότε θα αποδώσεις και στη διακονία σου.

– Γέροντα, μερικές φορές, όταν είμαι στο κελί, με πιάνει ακηδία.

– Στο κελί σου δεν προσεύχεσαι, δεν μελετάς. Όσο μπορείς, να μην αφήνεις να περνάει ο χρόνος χωρίς να κάνεις τίποτε. Δεν μπορείς να προσευχηθείς; Ας μελετήσεις κάτι που σε βοηθάει εκείνη την ώρα. Διαφορετικά ο διάβολος μπορεί να εκμεταλλευθεί την άσχημη κατάστασή σου και να σε εξουθενώσει.

Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, Λόγοι Ζ΄, Περί προσευχής, εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος».