Οἱ δοκιμασίες ποὺ μᾶς ἔρχονται εἶναι μερικές φορές ἡ ἀντιβίωση ποὺ δίνει ὁ Θεὸς γιὰ τὶς ἀρρώστιες τῆς ψυχῆς μας καὶ πολὺ μᾶς βοηθοῦν πνευματικά. Τρώει ὁ ἄνθρωπος ἕνα μαλακὸ σκαμπίλι καὶ μαλακώνει ἡ καρδιά του. Ὁ Θεὸς ξέρει φυσικὰ σὲ τί κατάσταση βρίσκεται ὁ καθένας μας, ἀλλὰ, ἐπειδὴ ἐμεῖς δὲν ξέρουμε, ἐπιτρέπει νὰ δοκιμασθοῦμε, γιὰ νὰ γνωρίσουμε τὸν ἑαυτό μας, νὰ βροῦμε τὰ πάθη ποὺ ὑπάρχουν κρυμμένα μέσα μας καὶ νὰ μὴν ἔχουμε παράλογες ἀπαιτήσεις τὴν ἡμέρα τῆς Κρίσεως.
Γιατί, καὶ νὰ παρέβλεπε τὰ πάθη μας καὶ νὰ μᾶς ἔπαιρνε ὅπως εἴμαστε στὸν Παράδεισο, καὶ ἐκεῖ πάλι θὰ δημιουργούσαμε προβλήματα. Γι’ αὐτὸ ὁ Θεὸς ἐπιτρέπει στὸν διάβολο νὰ δημιουργῆ ἐδῶ πειρασμούς, γιὰ νὰ μᾶς ξεσκονίζουν, ὥστε νὰ ταπεινωθῆ καὶ νὰ ἐξαγνισθῆ ἡ ψυχή μας μὲ τὶς θλίψεις, ὁπότε μετὰ μᾶς χαριτώνει.
Ἡ πραγματικὴ χαρὰ γεννιέται ἀπὸ τὴν πίκρα ποὺ γεύεται κανεὶς μὲ χαρὰ γιὰ τὸν Χριστὸ ποὺ πικράθηκε, γιὰ νὰ μᾶς σώση. Ὁ Χριστιανὸς πρέπει νὰ χαίρεται ἰδιαίτερα, ὅταν τὸν βρίσκη κάποια δοκιμασία, χωρὶς νὰ ἔχη δώσει ὁ ἴδιος ἀφορμή. Λέμε καμμιὰ φορὰ στὸν Θεό: «Θεέ μου, δὲν ξέρω τί θὰ κάνης. Ἐν λευκῷ σοῦ παραδίδω τὸν ἑαυτό μου, γιὰ νὰ τὸν κάνης ἄνθρωπο». Ὁπότε καὶ ὁ Θεὸς παέι νὰ μὲ κάνη ὄχι μόνον ἄνθρωπο ἀλλὰ ὑπεράνθρωπο καὶ ἀφήνει τὸν διάβολο νὰ ‘ρθῆ νὰ μὲ πειράξη καὶ νὰ μὲ ταλαιπωρήση.
Τώρα μὲ τὸν καρκίνο βλέπω τὰ τερτίπια του καὶ γελάω. Βρὲ τὸν διάβολο! Ἐσεῖς ξέρετε μὲ τὶ σαπούνι πλένει ὁ διάβολος τὸν ἄνθρωπο, ὅταν ὁ Θεὸς ἐπιτρέπη νὰ τὸν περιάξη, γιὰ νὰ δοκιμασθῆ; Μὲ τοὺς ἀφροὺς τῆς κακίας του. Ἔχει καλὸ… σαπούνι! Ὅπως ἡ γκαμήλα βγάζει ἀφρούς, ὅταν θυμώνη, ἔτσι κάνει καὶ ὁ διάβολος σὲ τέτειες περιπτώσεις. Καὶ μετὰ τρίβει τὸν ἄνθρωπο, ὄχι γιὰ νὰ φύγουν οἱ λεκέδες του καὶ νὰ ἐξαγνισθῆ, ἀλλὰ ἀπὸ κακία. Καὶ ὁ Θεὸς ὅμως ἀφήνει τὸν διάβολο νὰ τρίβη τὸν ἄνθρωπο, ἴσα – ἴσα μέχρι νὰ φύγουν οἱ λεκέδες καὶ νὰ καθαρίση. Ἄν ἄφηνε νὰ τὸν τρίψη ὅπως τρίβουν τὰ ροῦχα, θὰ τὸν ξέσχιζε.
-Γέροντα, μποροῦμε νὰ λέμε γιὰ τοὺς διάφορους πειρασμοὺς ποὺ συμβαίνουν στὴ ζωή μας ὅτι αὐτὸ ἦταν τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ;
-Ὄχι! Νὰ μὴν μπερδεύουμε τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ μὲ τὸν πειρασμὸ καὶ μὲ ὅσα φέρνει ὁ πειρασμός. Ὁ Θεὸς ἀφήνει τὸν διάβολο ἐλεύθερο μέχρις ἑνὸς σημείου νὰ πειράξη τὸν ἄνθρωπο, καὶ τὸν ἄνθρωπο τὸν ἀφήνει ἐλεύθερο νὰ κάνη τὸ καλὸ ἤ τὸ κακό. Δὲν φταίει ὅμως ὁ Θεὸς γιὰ τὸ κακὸ ποὺ θὰ κάνη ὁ ἄνθρωπος. Ὁ Ἰούδας, λ.χ., ἦταν μαθητὴς τοῦ Χριστοῦ. Μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι ἦταν θέλημα Θεοῦ νὰ γίνη προδότης; Ὄχι! Ἀλλὰ ὁ ἴδιος ὁ Ἰούδας ἐπέτρεψε στὸν διάβολο νὰ μπῆ μέσα του. Κάποιος εἶπε σὲ ἕναν ἱερέα: «Πάτερ, σὲ παρακαλῶ, κάνε ἕνα Τρισάγιο γιὰ τὸν Ἰούδα». Ἦταν δηλαδὴ σὰν νὰ ἔλεγε: «Ἐσὺ, Χριστὲ, εἶσαι ἄδικος· ἔτσι ἦταν τὸ θέλημά Σου, νὰ Σὲ προδώση ὁ Ἰούδας· γι’ αὐτὸ τώρα βοήθησέ τον».
Μετρημένες εἶναι οἱ περιπτώσεις ποὺ ἐπιτρέπει ὁ Θεὸς νὰ δοκιμασθοῦν μερικοὶ εὐλαβεῖς, γιὰ νὰ ἔρθη σὲ συναίσθηση κάποιος ποὺ ἔχει ἄσχημη ζωὴ καὶ νὰ μετανοήση. Αὐτοὶ οἱ ἄνθρωποι ἔχουν διπλὸ μισθό. Δίνει δηλαδὴ ὁ Θεὸς τὴ δυνατότητα σὲ μερικοὺς, οἱ ὁποῖοι μὲ τὶς δοκιμασίες ποὺ περνοῦν ἐξοφλοῦν σ’ αὐτὴν τὴ ζωὴ ἁμαρτίες καὶ γκρινιάζουν παράλογα, νὰ βοηθηθοῦν ἀπὸ τὴν ὑπομονὴ αὐτῶν ποὺ, ἐνῶ δὲν ἔσφαλαν, ταλαιπωροῦνται, ἀλλὰ δὲν γογγύζουν. Ἄς ὑποθέσουμε ὅτι ἕνας πολὺ καλός, πολὺ εὐλαβής, οἰκογενειάρχης βρίσκεται στὸ σπίτι του μὲ τὴν οἰκογένειά του καὶ ξαφνικὰ γίνεται σεισμὸς καὶ πέφτει τὸ σπίτι, πλακώνει ὅλη τὴν οἰκογένεια καὶ μετὰ ἀπὸ φοβερὴ ταλαιπωρία πεθαίνουν ὅλοι. Γιατὶ τὸ ἐπέτρεψε αὐτὸ ὁ Θεὸς; Γιὰ νὰ μὴ γογγύζουν οἱ ἄλλοι ποὺ φταῖνε καὶ τιμωροῦνται.
Γι’ αὐτὸ, ὅσοι σκέφτονται τοὺς μεγάλους σταυρούς τῶν δικαίων, ποτὲ δὲν στενοχωριοῦνται γιὰ τὶς δικὲς τους μικρὲς δοκιμασίες. Βλέπουν ὅτι, ἐνῶ ἔσφαλαν στὴ ζωὴ τους, ἐν τούτοις ὑποφέρουν λιγώτερο ἀπὸ τοὺς δικαίους, γι’ αὐτὸ λένε σὰν τὸν καλὸ ληστὴ: «Αὐτοὶ δὲν ἔκαναν τίποτε καὶ ὑπέφεραν τόσο· ἐμεῖς τί πρέπει νὰ πάθουμε;». Δυστυχῶς ὅμως μερικοὶ μοιάζουν μὲ τὸν ληστὴ ποὺ σταυρώθηκε ἐξ ἀριστερῶν τοῦ Χριστοῦ καὶ λένε: «Πήγαιναν μὲ τὸν σταυρὸ στὸ χέρι καὶ δὲς τί ἔπαθαν!».
Ὑπάρχουν καὶ περιπτώσεις -αὐτὲς πολὺ σπάνιες- ποὺ ἐπιτρέπει ὁ Θεὸς ἀπὸ ἀγάπη νὰ βρίσκουν μεγάλες δοκιμασίες μερικοὺς πολὺ ἐκλεκτοὺς ἀγωνιστές, γιὰ νὰ τοὺς στεφανώση. Αὐτοὶ εἶναι μιμητὲς τοῦ Χριστοῦ. Βλέπετε, στὴν Ἁγία Συγκλητική, ἐπειδὴ βοηθοῦσε πνευματικὰ πολλὲς ψυχὲς μὲ τὶς νουθεσίες της, πῆγε ὁ διάβολος νὰ τὴν ἐμποδίση ἀπὸ αὐτὸ τὸ ἔργο. Τριάμισι χρόνια ἔμεινε ἄφωνη ἀπὸ τὴν ἀρρώστια της.
Ἄλλοτε πάλι κάποιος πραγματικὸς μιμητὴς τοῦ Χριστοῦ ζητάει ὡς χάρη ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ συγχωρήση σφάλματα τῶν συνανθρώπων του, νὰ τοὺς ἀπαλλάξη ἀπὸ τὴ δικαία Του ὀργή, καὶ νὰ τιμωρηθῆ αὐτὸς ἀντὶ αὐτῶν, ἐνῶ δὲν φταίει ὁ ἴδιος. Αὐτὸς πολὺ συγγενεύει μὲ τὸν Θεὸ καὶ πολὺ συγκινεῖ τὸν Θεὸ ἡ μεγάλη αὐτὴ ἀρχοντική ἀγάπη τοῦ παιδιοῦ Του. Ἐκτὸς δὲ ἀπὸ τὴ χάρη ποὺ τοῦ κάνει καὶ χαρίζει τὰ σφάλματα τῶν ἄλλων, ἐπιτρέπει νὰ ἔχη καὶ μαρτυρικὸ τέλος, κατὰ τὸ ἐπίμονο αἴτημά του. Συγχρόνως ὅμως τοῦ ἑτοιμάζει καὶ τὸ καλύτερο ἀρχοντικὸ παραδεισένιο παλάτι μὲ ἀκόμη μεγαλύτερη δόξα, διὸτι πολλοὶ ἄνθρωποι τὸν εἶχαν ἀδικήσει μὲ τὴν κατ’ ὄψιν κρίση τους, ποὺ νόμιζαν ὅτι ὁ Θεὸς τὸν τιμώρησε γιὰ τὶς δικές του ἁμαρτίες.
† Ἅγιος Παΐσιος Ἁγιορείτης
