Καλύτερα να τα βάλεις με τον Θεό, παρά με τον πνευματικό σου. Διότι εάν τα βάλεις με τον Θεό, ο πνευματικός σου θα μεσιτεύσει για εσένα προς τον Θεό ώστε να αποκατασταθεί η σχέση μαζί Του. Εάν όμως τα βάλεις με τον πνευματικό σου δεν θα υπάρχει κανείς για να σε συνδέσει με τον Θεό, έλεγε ένας σοφός γέροντας.
Από τους πρώτους λογισμούς που δέχεται ένας χριστιανός που θέλει να ζήσει γνήσια τη χριστιανική πνευματική ζωή είναι εναντίον του πνευματικού του πατέρα. Ο διάβολος βάζει λογισμούς εναντίον του πνευματικού για να απομακρύνει τον πιστό από την εξομολόγηση αλλά και από την ασφάλεια της πνευματικής καθοδήγησης που προσφέρει ο πνευματικός πατέρας. Γι’ αυτό και είναι σημαντικό να εξομολογηθούμε αυτούς τους λογισμούς που έχουμε εναντίον του πνευματικού μας, ώστε να φανερώσουμε τις μεθοδείες και τα τεχνάσματα του διαβόλου.
Πολλές φορές ο πιστός συνδεόμενος με τον πνευματικό του πατέρα και γνωρίζοντάς τον καλύτερα μπορεί να «σκανδαλιστεί» από κάποια συμπεριφορά του. Δεν πρέπει να κρατά μέσα του αυτούς τους λογισμούς, αλλά με ταπείνωση, χωρίς να επιδιώκει να δικαιολογήσει τον «σκανδαλισμό» του, να τον φανερώνει στον πνευματικό του και έτσι να ειρηνεύει. Ο πνευματικός γνωρίζει καλά ότι το πνευματικό του τέκνο μπορεί να πέσει θύμα τέτοιων λογισμών και δεν μας παρεξηγεί. Αντιθέτως, αναγνωρίζει την ανδρεία μας και την απλότητά μας, την ταπείνωση και τον πόθο μας να έχουμε καθαρή εξομολόγηση που είναι το θεμέλιο της πνευματική ζωής.
Το σημαντικό είναι να καταλάβουμε ότι στον πνευματικό μας αγώνα δεν πολεμούμε με ανθρώπους, αλλά με τα πνεύματα της πονηρίας και της διαβολής. Και το τονίζουμε αυτό διότι πολλές φορές νομίζουμε ότι αυτό που σκεφτόμαστε είναι λογικό και ισχύει, ενώ στην πραγματικότητα είναι ένα ψέμα που μας παρουσιάζεται ως αληθινό από τον διάβολο. Γι’ αυτό και η εξομολόγησή μας θα πρέπει να είναι καθαρή, να τα λέμε όλα όπως είναι, χωρίς δικαιολογίες και μισόλογα, ώστε να καθαριζόμαστε πλήρως από τις αμαρτίες. Έτσι ο διάβολος δεν βρίσκει τόπο μέσα μας για να πατήσει και να θεμελιώσει πλάνες και σκάνδαλα, που θα μας αποπροσανατολίσουν από την πνευματική μας εργασία που στόχο έχει τον Χριστό.
Τέτοιο πόλεμο κατά του πνευματικού δέχονται κυρίως οι άνθρωποι που πήραν σοβαρά τη σωτηρία τους. Διότι όταν ο διάβολος βλέπει ότι κάποιος πήρε σταθερή απόφαση να αλλάξει, να αφήσει πίσω του την αμαρτωλή ζωή και πλέον να καλλιεργεί τις αρετές τρεφόμενος μέσα στην Εκκλησία, τότε ένα περισσότερο θέλει να τον ταράξει, να διασαλεύσει την εμπιστοσύνη του προς τον πνευματικό του και σιγά – σιγά να του μετριάσει την πνευματική προσπάθεια και να εξαλείψει τον θείο ζήλο που έχει.
Το ζητούμενο βεβαίως δεν είναι να συνδεθούμε με έναν πνευματικό αλλά να αποκτήσουμε σχέση με τον Χριστό. Μία σχέση όμως που περνά μέσα από το πετραχήλι του πνευματικού, που σταθεροποιείται και αυξάνεται μέσα από την υπακοή μας στον πνευματικό μας πατέρα.
Λέει ο απόστολος Παύλος: «Ἐὰν γὰρ μυρίους παιδαγωγοὺς ἔχητε ἐν Χριστῷ, ἀλλ᾿ οὐ πολλοὺς πατέρας· ἐν γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ διὰ τοῦ εὐαγγελίου ἐγὼ ὑμᾶς ἐγέννησα» (Α΄ Κορ. 4, 15). Που σημαίνει, έστω και αν έχετε παρά πολλούς παιδαγωγούς και διδασκάλους κατά Χριστόν, δηλαδή ανθρώπους που μπορεί να μιλάτε για πνευματικά ζητήματα, δεν έχετε όμως πολλούς πατέρας. Ένας είναι ο πατέρας σας, εγώ. Διότι εγώ, με τον φωτισμό και την δύναμη του Χριστού, σας έχω γεννήσει πνευματικά στη νέα ζωή μέσω του Ευαγγελίου.
Βλέπουμε, δηλαδή, τον απόστολο Παύλο να διεκδικεί μια ξεχωριστή θέση στην πνευματική προσπάθεια των πνευματικών του τέκνων, θέλοντας να τονίσει ότι ναι μεν μπορεί με πολλούς να μιλούμε για πνευματικά ζητήματα, όμως ένας είναι ο πνευματικός μας πατέρας που μας γεννά και μας αναγεννά μέσα από τον μυστήριο της Εξομολογήσεως και μας καθοδηγεί προς την πνευματική μας ενηλικίωση, φέροντας πλήρως την πνευματική ευθύνη για εμάς. Αυτό σημαίνει, ότι δεν μπορούμε αδιακρίτως να συμβουλευόμαστε τον οποιονδήποτε για θέματα πνευματικής φύσεως και να εμπιστευόμαστε τα εσώψυχά μας σε ρασοφόρους που δεν γνωρίζουμε.
Μπορεί, λοιπόν, να συζητούμε και με κάποιους άλλους ιερείς ή μοναχούς όμως μην πέσουμε στο λάθος να ακολουθούμε οποιαδήποτε συμβουλή αυτών, πριν το συζητήσουμε με τον πνευματικό μας ή πριν συμβουλευτούμε τον πνευματικό μας.
Να τονίσουμε όμως και αυτό. Εάν έχουμε εμπιστοσύνη στον πνευματικό μας πατέρα δεν χρειάζονται συμβουλές από άλλους. Το να μπαίνουμε στη διαδικασία να συμβουλευόμαστε άλλους πατέρες, σημαίνει ότι αφήσαμε μέσα μας τον λογισμό ότι ίσως ο πνευματικός μας δεν ξέρει καλά το θέμα αυτό ή η απάντηση που μας έδωσε δεν μας ευχαρίστησε. Όμως το θέμα δεν είναι εάν η απάντηση του πνευματικού μας ευχαρίστησε, αλλά εάν η απάντησή του σε ένα θέμα που μας απασχολεί είναι πνευματικά ωφέλιμη για εμάς. Και η αλήθεια είναι ότι τις περισσότερες φορές η απάντηση που δεχόμαστε από τον πνευματικό μας πατέρα δεν μας αρέσει, γιατί ίσως μας ξεβολεύει και μας βάζει να αναλάβουμε τη δική μας ευθύνη αλλά και να ταπεινωθούμε.
Παρατηρείται, λοιπόν, το φαινόμενο αρκετοί χριστιανοί να ζητούν για άκρως προσωπικά – πνευματικά ζητήματα, εκτός από τον πνευματικό τους, τη συμβουλή και άλλων πατέρων μοναχών ή ιερέων ψάχνοντας, όχι μια ψυχοφέλιμη συμβουλή, αλλά μια απάντηση που θα τους ευχαριστεί. Και αυτό είναι ολέθριο.
Γι’ αυτό και πολλές φορές σε μηνύματα που δεχόμαστε που αφορούν πνευματικά ζητήματα η δική μας συμβουλή είναι «ότι σας πει ο πνευματικός σας». Πολλές φορές διαπιστώνουμε ότι δεν υπάρχει πνευματικός πατέρας. Ευκαιρία να αποκτήσετε έναν πνευματικό που θα είναι κοντά σας και θα μπορείτε να τον βλέπεται εύκολα και συχνά ώστε να μπείτε πλέον κάτω από τη δική του προστασία, μέριμνα και αγάπη εν Χριστώ.
† Αρχιμ. π. Παύλος Παπαδόπουλος
