Δέν εἶναι γήπεδο! Δέν εἶναι ἀγορά. Δέν εἶναι θέατρο. Δέν εἶναι κέντρο διασκεδάσεως. Δέν εἶναι συγκέντρωσις φιλικῆς παρέας. Δέν εἶναι συνάντηση φίλων καί γνωστῶν. Εἶναι σύναξη πιστῶν. Πρόκειται γιά τόν Ναό, πού συνάγονται οἱ ὀρθόδοξοι. Εἶναι ὁ τόπος τῆς λατρείας τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ, πού «ὁμοθυμαδόν», «ἐν ἑνί στόματι καί μιᾴ καρδίᾳ» ἀναπέμπονται δεήσεις καί ἱκεσίες πρός τόν φιλάνθρωπο Θεό.

Εἶναι ὁ φοβερός τόπος τῆς εὐχαριστιακῆς συνάξεως, πού ὁ «δι’ ἠμᾶς σταυρωθεῖς» «προσφέρει καί προσφέρεται». Εἶναι «ὁ οἶκος προσευχῆς», πού δέν μπορεῖ νά μεταβάλλεται σέ «οἶκο ἐμπορίου», κουβέντας καί κοσμικῆς συμπεριφορᾶς.

Ὁ χῶρος τοῦ ἀχώρητου Θεοῦ, ὁ χῶρος τοῦ ἐκκλησιασμοῦ τῶν πιστῶν, ἀπαιτεῖ σιγή, προσοχή καί εὐλάβεια. Ὁ λόγος τοῦ λειτουργοῦ γιά τήν προσέλευση στή θεία Κοινωνία, ἰσχύει καί γιά τήν εἰσοδευτική μας προσέλευση (τήν εἴσοδό μας στόν Ναό): «Μετά φόβου Θεοῦ, πίστεως καί ἀγάπης προσέλθετε».

Ὁ Χερουβικός ὕμνος, πού πρέπει νά ψάλλεται σεμνά καί κατανυκτικά, μιλάει σέ πληθυντικό ἀριθμό. Προτρεπόμεθα ὅλοι νά ἀφήσουμε τά πάντα, καί κινήσεις ἄσκοπες στόν χῶρο τοῦ Ναοῦ καί συζητήσεις ἄσχετες καί φροντίδες ποικίλες (ἀκόμα καί γιά λειτουργικές ὑπηρεσίες…) καί λογισμούς κοσμικούς. Ὅλα τά ἀφήνουμε ἔξω ἀπό τήν ἐξώθυρα, κάτω ἀπό τά σκαλοπάτια τοῦ Ναοῦ, καί ἀφοσιωνόμεθα στήν ὑποδοχή τοῦ «Βασιλέως τῶν ὅλων»: «Πάσαν νῦν βιωτικήν ἀποθώμεθα μέριμναν, ὡς τόν Βασιλέα τῶν ὅλων ὑποδεξόμενοι».

Ἡ ἱερή καί ἀγγελική προσταγή τοῦ λειτουργοῦ, ἀπευθύνεται σέ ὅλους τοὺς ἐκκλησιαζομένους: «Στῶμεν καλῶς! Στῶμεν μετά φόβου! Πρόσχωμεν τήν ἁγίαν ἀναφοράν, ἐν εἰρήνῃ προσφέρειν». Δέν μπορεῖ νά ἐκφωνῆται τό «Στῶμεν καλῶς…» καί ἐκείνη τή στιγμή νά περιφέρονται μερικοί εἴτε στόν κυρίως Ναό εἴτε στό ἱερό Βῆμα! Οὔτε ἐπιτρέπεται ἐκείνη τή στιγμή νά κάθονται οἱ πιστοί.

Ἡ λειτουργοῦσα Ἐκκλησία, δέεται γιά ὅσους μπαίνουν στόν Ναό, ὄχι γιά ἄλλο λόγο, παρά μόνο γιατί πιστεύουν καί γιατί θέλουν μέ εὐλάβεια νά λατρεύσουν τόν Κύριο, νά ἑνωθοῦν μαζί Του, νά ζήσουν προκαταβολικὰ τή βασιλεία τοῦ Θεοῦ: «Ὑπέρ τοῦ ἁγίου οἴκου τούτου καί τῶν μετά πίστεως, εὐλαβείας καί φόβου Θεοῦ εἰσιόντων ἐν αὐτῷ, τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν».

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ἐπισημαίνει ὅτι στόν Ναό δέν λέγονται λόγια ἀνθρώπινα, ἀλλά μιλάει ὁ Οὐρανός καί γι’ αὐτό εἰσερχόμεθα μέ φόβο καί στεκόμεθα μέ εὐλάβεια: «Ἄν συνωμιλοῦσαν μερικοί χριστιανοί μέ ἄρχοντες ἐπίγειους, δέν θά τολμοῦσαν νά προσέχουν ἀλλοῦ. Πολύ περισσότερο τώρα, πού συνομιλοῦν μέ τόν Θεό. Ἐμεῖς, ἀγαπητοί, οἱ ἱερεῖς, εἴμαστε ἁπλῶς ὑπηρέτες. Δέν λέμε τά δικά μας, ἀλλά τὰ λόγια τοῦ Θεοῦ. Καθημερινά στήν Ἐκκλησία διαβάζονται ἐπιστολές τοῦ Οὐρανοῦ. Εἶναι ἐπιστολές, πού τίς ἔστειλε ὁ Θεός. Ἄς μπαίνουμε, λοιπόν, στήν Ἐκκλησία μέ τή δέουσα τιμή καί εὐλάβεια καί ἄς ἀκοῦμε μέ προσοχή τά λεγόμενα».

Δυστυχῶς, ἡ πραγματικότητα σέ πολλούς Ναούς, δέν φανερώνει ἀνθρώπους προσευχομένους καί προσέχοντας, ἀλλά τύπους ἀπρόσεκτους, ἄτακτους, θορυβοῦντες, ἐνοχλοῦντες, κάποτε καί ἀσεβοῦντες. Καί ἄν αὐτοί ἦταν μικρά παιδιά, ἤ ἐκτάκτως (κομῆτες!) εὐρισκόμενοι (λόγω π.χ. μνημοσύνου…) θά ὑπῆρχε κάποια δικαιολογία. Τό κακό εἶναι, ὅτι οἱ ἀτακτοῦντες εἶναι ἀπό τόν κύκλο τῶν λεγομένων… συνεργατῶν τοῦ ἱερέως!

Μιά ὁμάδα συνδεομένων μέ τόν Ναό, φίλων τῶν πρεσβυτέρων, ἔχουν ἐξοικειωθῆ ἐπικίνδυνα μέ τά «θεία» καί τόν ἱερό χῶρο. Εἶναι σχεδόν σέ ὅλες τίς Ἀκολουθίες περιφερόμενοι! Ἔχουν πάρει θάρρος! Ἀφόβως διασχίζουν τόν Ναό γιά νά μποῦν στό Ἱερό! Μετά ἀπό λίγο βγαίνουν ἀπό τό Ἱερό, πηγαίνουν μέχρι τό παγκάρι, κουβεντιάζουν μέ τούς ἄλλους ἐπιτρόπους ἤ τίς ἐπιτρόπισσες! Πολλὲς φορές βγαίνουν καί ἀπο τὴν Ἐκκλησία, κι ὕστερα ξαναμπαίνουν. Παριστάνουν τά ἀφεντικά τοῦ Ναοῦ! Κινοῦνται ἀτάκτως, θά λέγαμε, πηγαινοέρχονται «σούρτα – φέρτα»! Καί ἄλλοι «κουμαντάρουν» τά πράγματα μέσα στό Ἱερό! Δέν μποροῦν νά σταθοῦν μέ εὐλάβεια οὔτε κατά τίς ἱερώτερες στιγμές. Συζητοῦν μέ ἄλλους, πού κι αὐτοί, κακῶς βρίσκονται στό Ἱερό.

Παρόμοια φαινόμενα παρατηροῦνται καί μέ γυναῖκες, πού θεωροῦν «τσιφλίκι» τους τόν Ναό. Μπορεῖ νά λέγονται «κυρίες τοῦ φιλοπτώχου» ἤ νεωκόρισσες ἤ «κυρίες τοῦ συσσιτίου»! Γενικῶς ὑπάρχει μιά ὁμάδα, ὄχι βεβαίως σέ ὅλους τούς Ναούς, πού θά τοὺς ὀνομάζαμε «παρατρεχάμενους». Εἶναι κρίμα! Πολλοί ἀπό αὐτούς πλησίασαν κάποτε καλοπροαίρετα. Ἀλλά εἴτε διότι δέν κατηχήθηκαν καταλλήλως, εἴτε διότι ἐξοικειώθηκαν πολύ, ἀπό διάκονοι μετεβλήθηκαν σέ ἐνοχλητικούς «κουμανταδόρους».

Συγκεκριμένα· οἱ ἐπίτροποι ἄς μή στέκουν στό παγκάρι ὡς ἐπιθεωρητές! Ἄς στέκουν μέ τούς λοιποὺς ἐκκλησιαζομένους, ὥστε νά μποροῦν καί αὐτοί νά προσεύχονται. Ἕνας μόνο, ἐκ περιτροπῆς, ἄς στέκει διακριτικά γιά νά διευκολύνει τούς εἰσερχομένους. Γιά ὅλους ἰσχύει ὁ λόγος τοῦ Παύλου: «Λατρεύωμεν εὐαρέστως τῷ Θεῷ μετά αἰδοῦς καί εὐλαβείας· καί γάρ ὁ Θεός πῦρ καταναλίσκον» (Ἑβρ. 12, 28).

Οἱ κυρίες τοῦ φιλοπτώχου ἄς βρίσκονται μαζί μέ τίς λοιπές γυναῖκες, ἐκκλησιαζόμενες καί προσευχόμενες, καί ὄχι ἐπιδεικνυόμενες! Εἶναι ἀταξία τήν ὥρα τῆς λατρείας νά πουλᾶνε «λαχνούς» ἤ ἄλλα ἀντικείμενα, ἤ νά γράφουν χαρτιά γιά μνημόνευση! Παραγγέλλει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ: «Στέλλεσθαι ἀπό παντός ἀδελφοῦ ἀτάκτως περιπατοῦντος καί μή κατά τήν παράδοσιν ἥν παρέλαβον παρ’ ἠμῶν» (Β΄ Θεσ. 3, 6).

Στό ἱερό Βῆμα κανένας λαϊκός! Δέν χρειάζεται! Ὁ λειτουργός μπορεῖ καί μόνος του νά ἀνάψει τό θυμίαμα καί νά ἑτοιμάσει τό «ζέον». Ὅσο γιά τό ἀντίδωρο, ἄς τεμαχίζεται σέ ἄλλο χῶρο. Καί φυσικά το ἀντίδῶρο δίδεται χωρίς διακρίσεις, ὅπως καί τό ΔΩΡΟ! Κοροϊδεύουμε τούς πιστούς μέ τά λεγόμενα «ὑψῶματα» καί τά τυλιγμένα ἀντίδωρα!

Ὅλα κατά τάξιν. «Στῶμεν εὐλαβῶς»! Δέν εἶναι λέσχη φίλων ἡ Ἐκκλησία!

† Ἀρχιμ. Δανιήλ Ἀεράκης