Επειδή δεν τα καταφέρνεις σε όλα, μην τα παρατάς όλα. Κάνε αυτό που μπορείς. Ο Θεός βλέπει τον αγώνα σου, βλέπει το φιλότιμό σου.
Ειδικά στα πνευματικά, η προαίρεση και το φιλότιμο παίζουν σημαντικό ρόλο. Μπορεί τελικά το αποτέλεσμα να μην είναι το ιδανικό, όμως η προσπάθειά σου δεν πάει χαμένη. Ο Θεός τη βλέπει και την ευλογεί. Γι’ αυτό και ποτέ σου μην παραδοθείς επειδή δεν τα καταφέρνεις κάπου.
Κάπου μπορεί να υστερείς, σε κάποια αρετή, όμως σίγουρα κάποια άλλη αρετή μπορείς να την καλλιεργήσεις περισσότερο. Μπορεί κάποιο πάθος να μην μπορείς να το ξεπεράσεις, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να παρατήσεις κάθε πνευματική προσπάθεια. Κάτι δεν μπορείς να το κάνεις, μπορείς όμως να κάνεις κάτι άλλο. Κάνε αυτό που μπορείς και ο Θεός θα έρθει και θα σε ευλογήσει και θα κάνει αυτό που δεν μπορείς.
Χρειάζεται όμως αρχοντιά και φιλότιμο. Όχι μιζέρια και γκρίνια. Παραδείγματος χάριν, δεν μπορείς να νηστέψεις αλάδωτο, όμως μπορείς να κάνεις ελεημοσύνη. Δεν τα καταφέρνεις με το πρωινό ξύπνημα και καθυστερείς στον εκκλησιασμό, όμως πηγαίνεις έστω και στο τέλος (κάτι είναι και αυτό, ο Θεός βλέπει την προσπάθειά σου, το φιλότιμό σου). Δεν τα καταφέρνεις στα σαρκικά, όμως δεν κατακρίνεις κανέναν, δεν κουτσομπολεύεις. Δεν προσεύχεσαι τακτικά, όμως ακούς πνευματικές ομιλίες. Δεν μπορείς να ελέγξεις τα νεύρα σου, όμως μετά πηγαίνεις και ζητάς συγχώρεση. Δεν μπορείς να τιθασεύσεις τη γλώσσα σου, όμως τιθασεύεις τη σάρκα σου…
Μακάρι σε όλα να ήμασταν καλοί, όμως δεν είμαστε. Φυσικά και δεν σημαίνει ότι ένα πάθος που έχουμε αμνηστεύεται επειδή έχουμε μία αρετή. Σε καμία περίπτωση. Θα πρέπει το πάθος, η αδυναμία που έχουμε στη ζωή μας (και δεν μπορούμε να την ξεπεράσουμε) να γίνεται αφορμή ταπείνωσης και μετάνοιας. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να γίνεται αφορμή παραίτησης και αδιαφορίας.
Πολλές φορές ο Θεός επιτρέπει να μένουμε σε κάποια πάθη μας στάσιμοι ή επιτρέπει και πτώσεις μας, ώστε να αποκτήσουμε ταπείνωση και να μας αποκαλύψει τελικά ότι δεν είμαστε και τόσο τέλειοι και «άγιοι». Γι’ αυτό και οι Άγιοι της Εκκλησίας μας δεν φοβόταν την αμαρτία, την πτώση, (δεν τα χάνανε εάν πέφτανε, δεν λιγοψυχούσαν) διότι έβλεπαν πίσω από την πτώση την ευκαιρία για αυτομεμψία και ταπείνωση, έβλεπαν την ευκαιρία για γκρέμισμα του αυτοειδώλου και εσωτερικής ανασκόπησης με μετάνοια και συντριβή καρδιάς.
Κάθε πνευματική μας προσπάθεια θα λογιστεί από τον Θεό. Τίποτα δεν πάει χαμένο. Τίποτα. Θέλει όμως από μέρους μας φιλότιμο αγώνα. Έστω και λίγο. Αλλά θέλει και εντιμότητα. Να γνωρίζουμε ότι είμαστε χάλια, να μην αμνηστεύουμε τα πάθη και τις αδυναμίες μας. Να μην δικαιολογούμε τον εαυτούλη μας. Να ξέρουμε ποιοι είμαστε και ποιοι δεν είμαστε. Να λέμε στον Θεό: «Ναι, Θεέ μου! Είμαι χάλιας, είμαι αμαρτωλός, είμαι σαρκικός αλλά δεν τα παρατώ. Κάνω αυτόν τον μικρό αγώνα, αυτήν την τιποτένια προσπάθεια. Πέφτω αλλά συνεχίζω την προσπάθειά μου, δεν τα έχω παρατήσει. Ξέρω ποιος είμαι και θρηνώ. Ξέρω ποιος είσαι και ελπίζω».
† Αρχιμ. Παύλος Παπαδόπουλος
