Ζούμε σε μια εποχή στην οποία δεν θέλουμε πρότυπα. Αρκούμαστε στα όσα βλέπουμε στην τηλεόραση και στο Διαδίκτυο. Δεν είναι πολλοί οι νέοι οι οποίοι διαβάζουν, αισθάνονται ότι κάποιοι ήρωες από το παρελθόν, υπαρκτά ή λογοτεχνικά πρόσωπα, έχουν κάτι να τους πουν. Να τους εμπνεύσουν ώστε να έχουν μέσα τους τρόπους και πηγές δια των οποίων να διαχειριστούν τον χρόνο και τη ζωή τους. Όχι κατ’ ανάγκη αντιγράφοντας, αλλά προσαρμόζοντας τα στοιχεία που ταιριάζουν στον δικό τους χαρακτήρα και στον καιρό μας.
Η ελληνορθόδοξη παράδοση έχει πολλές τέτοιες μορφές. Ξεχωριστό είναι το πρόσωπο του Μεγάλου Βασιλείου. Δεν είναι ο ήρωας της διαφήμισης και των χριστουγεννιάτικων ταινιών. Είναι ο ασκητής άγιος, αυτός ο οποίος διέθεσε τη ζωή του, τα χαρίσματα, τον νου, την καρδιά του για να λάβουν οι άνθρωποι Πνεύμα. Ενέπνευσε φιλανθρωπία και αλληλεγγύη σε μία εποχή μεγάλων ανισοτήτων. Δεν περίμενε από το Κράτος να συνδράμει τους φτωχούς, τους αρρώστους, τους ορφανούς, του κατατρεγμένους, αλλά έδειξε ότι η Εκκλησία μπορεί να κερδίσει την εμπιστοσύνη των πολλών, ακόμη και εκείνων που φαίνονταν σκληρόκαρδοι. Να τους κάνει να μοιραστούν το περίσσευμα ή το υστέρημά τους, για να ζήσουν με αξιοπρέπεια και όσοι δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα.
Δεν έμεινε, όμως, μόνο εκεί. Ερμήνευσε τον λόγο του Θεού αξιοποιώντας μία μοναδικής ποιότητας μόρφωση. Γνωρίζοντας την αρχαιοελληνική φιλοσοφία και παράδοση, προσάρμοσε στα δεδομένα της πίστης ό,τι όμορφο μπορούσε να αντλήσει από το παρελθόν. Και πάλεψε για την αλήθεια της χριστιανικής διδασκαλίας τόσο με την εξουσία όσο και με τους αιρετικούς, οι οποίοι πρόβαλαν το ψεύτικο, το μερικό, το λίγο τους ως το παν. Μας άφησε δώρο ανεκτίμητο τη θεία Λειτουργία του. Το ασκητικό του ήθος και πνεύμα, ώστε να γνωρίζουμε ότι το νόημα της ζωής και η ευτυχία περνούν μέσα από τη σχέση αγάπης με τον Θεό και τον συνάνθρωπο και ταυτόχρονα με την έγνοια ο εαυτός μας να μην νικιέται από τα πάθη και τις επιθυμίες, που τον αφήνουν σε άλλες αγάπες και όχι στην προτεραιότητα του Θεού.
Νέοι και μεγαλύτεροι μπορούμε να ξεκινήσουμε την πορεία μας στον νέο χρόνο με σπουδή στη ζωή αυτής της αξεπέραστης προσωπικότητας. Να αποφασίσουμε ότι νόημα στη ζωή δίνει το να μοιράζεσαι και όχι να κρατάς. Να αγαπάς την αυθεντικότητα του αιώνιου και όχι να την υποκαθιστάς με το πρόσκαιρο. Να καλλιεργείς τα χαρίσματά σου και όχι να τα θάβεις στο βωμό του «περνάω καλά χωρίς να με ενδιαφέρει ο Θεός και ο συνάνθρωπος». Να ζεις τη σχέση σου με τον Θεό στο κάλλος και την κοινωνία της λειτουργικής ζωής, στη συνάντηση της μετάνοιας και της συναδέλφωσης, που δεν είναι λόγια και ιδεολογήματα, αλλά μετάληψη του ζώντος Θεού. Να αφιερώνεις λίγο ή πολύ από τον χρόνο σου χάριν της αγάπης των άλλων.
Όταν εισερχόμαστε σε έναν καινούργιο χρόνο έχουμε χαρά. Ότι η ζωή συνεχίζεται και εμείς ταξιδεύουμε σ’ αυτήν. Ότι μπορούμε να ονειρευτούμε κάτι καλύτερο. Ό,τι έρχεται, όμως, χρειάζεται τη δική μας συμμετοχή. Το σχέδιό μας για να παλέψουμε με όρεξη και έμπνευση. Τα πρότυπα των Αγίων είναι παιδεία, η οποία νοηματοδοτεί τον χρόνο. Ας τα αξιοποιήσουμε!
† π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
