Ο πόνος λιχνίζει και τελειοποιεί τον άνθρωπο. Ο πόνος από τους άλλους, διά πικρών λόγων και σκοτεινών έργων, συχνά είναι πιο σκληρός και από της ασθένειας και του πένθους. Πονά πολύ ο αταπείνωτος άνθρωπος όταν τον υποτιμούν, τον παρεξηγούν, τον μειώνουν, τον ειρωνεύονται, τον κουτσομπολεύουν, κατακρίνουν και συκοφαντούν. Οι συνεχώς κρίνοντες και κατακρίνοντες ασύστολα τους πάντες και τα πάντα, δίχως καμιά περίσκεψη και αιδώ, καταδικάζοντάς τους αναπολόγητα, αμαρτάνουν φοβερά και θέτουν μεγάλο βάρος πάνω τους. Πονούμε τους άλλους, αλλά πονάμε και εμείς.

Η συνεχής εξουσιαστικότητα στη ζωή δημιουργεί έντονη εχθρότητα, αντιπαλότητα και αντίδραση. Οι εξουσιαστές συνήθως είναι άσπλαχνοι εγωιστές, με υπερβολική εσωτερική ένδεια, που προσπαθούν να την καλύψουν με πράξεις ισχύος. Ο ανόητος άνθρωπος θέλει να γίνει μεγάλος, κάνοντας τους άλλους μικρούς. Ο μεγάλος χριστιανός συγγραφέας Ντοστογιέφσκι ορθά λέει πως υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν διαπράξει ποτέ τους έγκλημα και όμως είναι χειρότεροι από εγκληματίες. Μερικοί πεθαίνουν χωρίς να ζήσουν. Λησμονούν ότι είναι άνθρωποι, εικόνες Θεού.

Ο ψυχικός πόνος είναι μια κραυγή της ψυχής για βοήθεια. Μας καλεί να εντείνουμε την πνευματική όραση και ακοή εντός μας. Δεν πρέπει απρόσεκτα να προσπεράσουμε αυτό το κάλεσμα και να παραβλέψουμε το μήνυμα. Όπως ένας πόνος του σώματος μας δηλώνει ότι κάτι συμβαίνει στον οργανισμό μας και οδηγούμεθα στον ιατρό και τις σχετικές εξετάσεις, έτσι καλούμεθα να αποκρυπτογραφήσουμε το σήμα του ψυχικού πόνου με τη συνδρομή μάλιστα της κατάλληλης μελέτης, της προσευχής και της βοήθειας του έμπειρου πνευματικού.

(†) Μοναχός Μωυσής (Αγιορείτης)