Μιά ἀπό τίς σύγχρονες φωτεινές μορφές πού ἐποίμαναν τόν λαό τῆς Θεσσαλονίκης (καί ὄχι μόνο) εἶναι ὁ μακαριστός π. Συμεών Κραγιόπουλος. Ὡς ἔμπειρος πνευματικός πάντοτε τόνιζε τή σημασία τῆς αὐτομεμψίας κατά τήν ἐξομολόγηση. Οὐσιαστικά ἐπανελάμβανε τά λόγια τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ: «Ὅταν ἐξομολογεῖσαι, μή ρίχνεις τήν ἀφορμή σέ κάποιον ἄλλο ὅτι τάχα ἐκεῖνος σέ παρακίνησε, οὔτε νά προφασιστεῖς ὅτι σέ παρέσυρε ὁ διάβολος, ἀλλά νά κατηγορεῖς τοῦ λόγου σου καί νά λές ὅτι “σέ ὅλα φταίει τό κακό μου τό κεφάλι“»!
Ὁ π. Συμεών, μιλώντας πιό ἀναλυτικά, εἶπε κάποτε: «Πολλοί, ὅταν πηγαίνουν νά ἐξομολογηθοῦν, προσπαθοῦν νά δικαιολογοῦν τόν ἑαυτό τους. Γιά παράδειγμα, ἀντί νά πεῖ κάποιος ὅτι – ἄσχετα πῶς τοῦ φέρθηκαν οἱ ἄλλοι στό σπίτι – αὐτός θύμωσε, ξέσπασε καί εἶπε καί λόγια, ἐκεῖνος γιά νά πεῖ αὐτές τίς πέντε λέξεις, λέει ὁλόκληρη ἱστορία: “Ἑτοιμαστήκαμε ἀπό τό βράδυ καί ἦταν ὅλα καλά. Ξυπνήσαμε τό πρωί καί πήγαμε ἐκδρομή καί ἦταν ὅλα καλά, ἀλλά πρός τό τέλος τῆς ἐκδρομῆς, ξέσπασε μιά φασαρία…“. Ἔλεος! Αὐτό δέν εἶναι ἐξομολόγηση! Μπορεῖ, ἄς ποῦμε, κάποια μητέρα νά πεῖ: “Λόγῳ τοῦ ὅτι δέν φέρονται καλά τά παιδιά, νευριάζω καί δέν ἐκφράζομαι καλά“. Νομίζει ὅτι τάχα παραδέχεται τήν ἁμαρτία της ἀλλά σέ τελευταία ἀνάλυση λέει ὅτι φταῖνε τά παιδιά καί ὄχι ἡ ἴδια.
Ἐκεῖνος ὅμως πού ἔχει πραγματικά συναίσθηση τῆς ἁμαρτίας του, μετανοεῖ εἰλικρινά καί ὄντως θέλει νά τόν συγχωρήσει ὁ Θεός, θά πεῖ: “Ἔχω κι ἐγώ παιδιά· καί ὅπως ὅλα τά παιδιά κάνουν κι αὐτά τίς ἀταξίες τους. Ἐγώ ἀντί νά πάρω ἀπό αὐτό ἀφορμή καί νά κάνω ὑπομονή καί νά δείξω τήν ἀγάπη μου, χάνω τόν ἔλεγχο καί δέν ξέρω τί λέω. Αὐτό δείχνει ὅτι μέσα μου ἔχω ἀκόμη ἐγωισμό. Τώρα τό κατάλαβα, τό ὁμολογῶ ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, μετανοῶ ἀληθινά καί ἦρθα σήμερα νά ζητήσω συγγνώμη καί νά ὑποσχεθῶ ὅτι δέν θά τό ξανακάνω“. Αὐτή εἶναι ἐξομολόγηση! Καί δέν χρειάζονται πολλές ὧρες γιά νά τά πεῖ κανείς αὐτά! Πέντε λέξεις φτάνουν!».
Ὁ κορυφαῖος διδάσκαλος τῆς πνευματικῆς ζωῆς Ἀββᾶς Δωρόθεος κάνει καί μιά διαπίστωση σχετικά μέ τήν ἔλλειψη αὐτομεμψίας, πού θά ἔπρεπε νά μᾶς προκαλεῖ… τρόμο: «Ὅταν δέν συνηθίζει ὁ ἄνθρωπος νά κατηγορεῖ τόν ἑαυτό του, δέν ἀργεῖ νά θεωρήσει αἴτιο τοῦ κακοῦ καί τόν ἴδιο τόν Θεό! Ἐνῶ ὁ Θεός ρώτησε “Ἀδάμ, ποῦ εἶσαι;” μόνο καί μόνο γιά νά τοῦ δώσει τήν εὐκαιρία νά πεῖ “συγχώρεσέ με, Κύριε”, ἐκεῖνος – ποῦ νά βρεθεῖ ταπείνωση καί μετάνοια! – πῆγε νά δικαιολογηθεῖ γιά τήν πτώση του λέγοντας: “Ἡ γυναίκα πού μοῦ ἔδωσες μέ ἐξαπάτησε!”. Σάν νά ἤθελε νά πεῖ: “Φταίει ἡ συμφορά πού μοῦ φόρτωσες στό κεφάλι μου!”».
Μέ τίς εὐχές τῶν ἁγίων Πατέρων ἄς μᾶς ἀπαλλάξει ὁ Θεός ἀπό αὐτή τήν ὀλέθρια συνήθεια νά ἀναζητᾶμε δῆθεν ἀνακούφιση ἀπό τίς ἐνοχές μας κατηγορώντας τούς ἄλλους καί ἀραδιάζοντας μύριες δικαιολογίες. Ὁ πιό ἀσφαλής καί… γρήγορος δρόμος (πέντε λέξεις φτάνουν!) γιά τήν ἀληθινή ἀνάπαυση καί εἰρήνη εἶναι ἡ αὐτομεμψία!
† π. Βαρνάβας Λαμπρόπουλος, Περιοδικό «Λυχνία Νικοπόλεως»
