Η Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι πνευματικό στάδιο αρετών, καιρός μετανοίας και προσευχής, νήψεως και κατανύξεως, περίοδος νηστείας, ψυχικής καθάρσεως και συγχωρήσεως. Όλη η ευλογημένη αυτή περίοδος είναι μία ιερά πορεία, που προβάλλει η Αγία Εκκλησία μας κάθε έτος, για καθένα πιστό που ποθεί να συμπορευθεί με τον Σωτήρα Χριστό, να συναναστηθεί και να μετέχει της αιωνίου θείας βασιλείας Του.
Η Εκκλησία μας, ως στοργική Μητέρα, με τα σωτηριώδη μυστήριά της, τις προηγιασμένες Λειτουργίες, τους κατανυκτικούς Εσπερινούς, τους λαοφιλείς Χαιρετισμούς της Υπεραγίας Θεοτόκου, τα Μεγάλα Απόδειπνα, τον Μέγα Κανόνα της μετανοίας, έρχεται να μας αφυπνίσει και μας προσκαλεί στην άσκηση της εγκρατείας, της προσευχής και ευποιΐας, και στην οδό της ψυχοσώστου μετανοίας.
Αυτόν τον ιερό σκοπό έχει η Μεγάλη Τεσσαρακοστή και μας τον υπενθυμίζει καθημερινά με τους ιερούς ύμνους του Τριωδίου. Η πάλη κατά του κακού και της αμαρτίας απαιτεί μετάνοια, απόρριψη των κακών, έλεγχο των παθών και αποκοπή από τα πονηρά έργα. Και σ’ αυτή την πάλη επιδίδονται όσοι ποθούν τον Θεό και έτσι γίνονται μέτοχοι και της τελικής νίκης.
Η αναγκαιότητα να «καθαρίσουμε τον εαυτό μας από κάθε μολυσμό σαρκός και πνεύματος», είναι βασική επιθυμία κάθε αληθινού χριστιανού, και αυτό μας το χαρίζει το Πανάγιο Πνεύμα: όταν πράττουμε καρπούς αξίους της μετανοίας, παρέχουμε συγχώρηση στους αδελφούς μας, ελέγχουμε τους ατάκτους λογισμούς μας με τη δύναμη της προσευχής, αποφεύγουμε την κρίση και κατάκριση των συνανθρώπων μας, ελεούμε τους πτωχούς και βοηθούμε τους πάσχοντες, μετέχουμε των θείων Μυστηρίων και προσευχόμαστε υπέρ όλων των ανθρώπων. Έτσι έρχεται η ειρήνη του Θεού και βραβεύει την καρδιά και τη σκέψη μας με τη θεϊκή παρουσία και χάρη.
Ιδιαίτερα τις ημέρες αυτές μας ανυψώνει και η υμνολογία της Εκκλησίας μας που είναι κεκοσμημένη με εξαίσιους και θεοπνεύστους ύμνους, τους οποίους θεοφόροι άγιοι Πατέρες με πίστη και ευλάβεια κατέγραψαν και παρέδωσαν στην Εκκλησία για δοξολογία του Τριαδικού Θεού και τιμή και έπαινο των Αγίων μας.
Ξεχωριστή θέση στα υμνολογικά ποιήματα της Εκκλησίας μας κατέχουν οι ύμνοι που είναι αφιερωμένοι στην Κυρία και Δέσποινα του κόσμου, την Υπεραγία Θεοτόκο Μαρία. Τα Θεοτοκία, τα Θεοτοκάρια, οι Παρακλητικοί κανόνες στη Θεοτόκο, οι ύμνοι στις ακολουθίες των Θεομητορικών εορτών, όλα αυτά τα απανθίσματα των Θεοτοκοφίλων αγίων Πατέρων μας και υμνογράφων, εκφράζουν τον πλούτο της Θεομητορικής παρακλήσεως προς το ανθρώπινο γένος, αλλά και τη βαθιά ευσέβεια, πίστη και αγάπη των πιστών προς την Πανύμνητο Μητέρα του Θεού και Μητέρα όλου του κόσμου.
Είναι γνωστό πως ξεχωριστή θέση κατέχει στις ψυχές των Ορθοδόξων Χριστιανών ο ευχαριστήριος ύμνος, οι Χαιρετισμοί προς τη Θεοτόκο, που αποτελεί ποίημα του πιστού λαού του Θεού και εκφράζει την άπειρη ευγνωμοσύνη και τις θερμές ευχαριστίες μας στην αιτία της σωτηρίας, της χαράς, της ελπίδος αλλά και της ειρήνης του κόσμου, που είναι η ανύμφευτος Νύμφη και αειμακάριστος και παναμώμητος προστάτις και βοηθός του γένους μας. Είναι «ἄξιον καί δίκαιον» να Την υμνούμε και δοξολογούμε για τις άπειρες προς εμάς ευεργεσίες Της.
Η νήψη και η επίκληση του ονόματος του Θεού και της Παναγίας Μητέρας Του είναι φωτοτόκος αρετή, που γεννά το φως και τη χαρά στη ζωή μας. Και όσο περισσότερο ζυμώνεται η ύπαρξή μας με την πνευματική άσκηση και με την προσευχή, όσο ετοιμάζουμε εαυτούς, όσο υπομένουμε τις δοκιμασίες του Θεού, όσο συναισθανόμαστε τις αμαρτίες μας, τόσο περισσότερο η χάρις του Θεού έρχεται και ενοικεί μέσα μας, και καθαρίζει τον νου και την καρδιά μας από «συνειδήσεως πονηρᾶς». Όλος αυτός ο ευλογημένος αγώνας στεφανώνεται με τη χαρά της Αναστάσεως, που δεν είναι μόνον πασχαλινή ευφροσύνη, αλλά μετοχή των επουρανίων αγαθών από την παρούσα ακόμη ζωή.
† Γέρων Αλέξιος (Καθηγούμενος Ιεράς Μονής Ξενοφώντος Αγίου Όρους)
Πηγή: www.inagiounikolaoutouneou.gr
