Ο όσιος Αλύπιος ο Κιονίτης ή Στυλίτης, καταγόταν από την Αδριανούπολη της Παφλαγονίας και έζησε τον 6οαιώνα μ.Χ. Αναφέρεται ότι, όταν θα γεννιόταν ο Αλύπιος, η μητέρα του είδε σε όνειρο να κρατάει ένα λευκό αρνί, στου οποίου κέρατα ήταν τρεις αναμμένες λαμπάδες. Αυτό σήμαινε τις αρετές που θα είχε το παιδί που θα γεννιόταν.
Οι γονείς του έδωσαν στον Αλύπιο χριστιανική ανατροφή. Είχε μεγάλη περιουσία, την οποία δαπάνησε στους φτωχούς και πάσχοντες της περιοχής του. Διότι ευχαρίστησή του ήταν να εκπληρώνει τον Νόμο του Θεού, που προτρέπει τους χριστιανούς να είναι «συμπαθείς, φιλάδελφοι, εύσπλαχνοι και φιλόφρονες». Δηλαδή να συμπαθούν και να συμμετέχουν στις λύπες των αδελφών τους, να αγαπούν σαν αδελφούς τούς συνανθρώπους τους, να έχουν πονετική και τρυφερή καρδιά και να είναι περιποιητικοί και ευγενείς.
Ο μεγάλος Αλύπιος, έχοντας την καρδιά πυρωμένη από την αγάπη στον Θεό, προβληματιζόταν τι να κάνει στην παρούσα ζωή, για να κατορθώσει την ολοκληρωτική και παντοτινή συμβίωσή του με Αυτόν που ποθούσε, την ολοκάθαρη θεωρία Εκείνου με όλο του τον νου και τη γνήσια ένωση μαζί Του. Αποφάσισε λοιπόν να απαρνηθεί τα πάντα και να φύγει, φυσικά μακριά από φίλους, συγγενείς, γνωστούς, και από την ίδια του τη μάνα, διαλέγοντας τον αγαθό δρόμο της ησυχαστικής ζωής. Την απόφασή του την εμπιστεύθηκε μόνο στη μητέρα του.
«Μάνα, -της είπε- με κυρίεψε πόθος φλογερός να πάω κατά την Ανατολή, όπου πολλοί έζησαν θεάρεστα και μακάρια, διαλέγοντας τον ησυχαστικό βίο. Κατευόδωσε με λοιπόν σ’ αυτόν το δρόμο και δώσε μου τις ευχές σου σαν φυλαχτό».
Σαν άκουσε εκείνη αυτά τα λόγια, δεν έπαθε τίποτε απ’ όσα παθαίνουν οι γυναίκες συνήθως, όταν ακούνε παρόμοιες αποφάσεις των παιδιών τους. Δεν πρόβαλε σαν εμπόδιο τη χηρεία της, ούτε τη μοναξιά της. Δεν είπε πως είναι πράγμα ασήκωτο για τις μανάδες να χάνουν ένα γιό τόσο καλό ούτε κάτι άλλο παρόμοιο. Δεν προσπάθησε να ματαιώσει την πρόθεση του αγαπημένου της παιδιού. Ποθούσε πραγματικά το συμφέρον του γιου της πιο πολύ από το δικό της. Αντίθετα, σήκωσε τα μάτια, άπλωσε τα χέρια και συγκέντρωσε όλη της τη σκέψη σε προσευχή. Ύστερα είπε: «Πήγαινε, παιδί μου. Πήγαινε εκεί που σε οδηγεί η κλήση του Αγίου Πνεύματος. Να, ο Θεός, που σ’ Αυτόν μέσα ζούμε και σ’ Αυτόν σε παραδίνω, θα στείλει τον άγγελό Του μπροστά σου (Εξ. 23, 20), για να σε οδηγήσει όπου είναι το θέλημά Του. Άμποτε να σου στείλει βοήθεια από το άγιο κατοικητήριό Του (Ψαλ. 19, 3). Να σου φορέσει σαν θώρακα τη δικαιοσύνη και να σου βάλει την περικεφαλαία της σωτηρίας (Ησ. 59, 17. Εφ. 6, 14-17). Σαν ήλιος του μεσημεριού να λάμψει η αρετή στα έργα σου (πρβλ. Ψαλ. 36, 6), που χάρη σ’ αυτά αγάπησες τον Δεσπότη περισσότερο και από γονείς και από πατρίδα.
Ήταν εκείνη γνήσια μάνα ενός τέτοιου γιου. Και γι’ αυτό, βάζοντας την αρετή πιο πάνω από τη φύση, δεν προσπάθησε να κάνει ή να πει τίποτε ανάξιό της.
Έπειτα, μετά την ευχή, ο γιός τυλίχθηκε στο λαιμό της μάνας και η μάνα αγκάλιασε με λαχτάρα τον γιό, ενώ βρέχονταν και οι δυο τους με θερμά δάκρυα. Και αφού καταφιλήθηκαν, χωρίστηκαν. Η μάνα κίνησε για το σπίτι, και ο γιός πήρε τον δρόμο που ποθούσε και αποσύρθηκε στην έρημο, όπου ασκήθηκε ανεβαίνοντας σε στύλο που στεκόταν σε αρχαίο ειδωλολατρικό τάφο, ο οποίος έφερε πάνω ταυρολέοντα, δηλαδή φανταστικό ζώο που ήταν συμπλοκή λέοντος που χαμηλότερα γινόταν ταύρος. Το μυθικό αυτό ζώο το κατέστρεψε ο όσιος με λοστό και κατέλαβε τη θέση του για άσκηση πάνω από πέντε δεκαετίες.
Η φήμη της αρετής του έφερε κοντά στον Αλύπιο και άλλες ψυχές, που ζητούσαν ειρηνικό καταφύγιο. Στους ανθρώπους αυτούς υπήρξε φιλόστοργος πνευματικός πατέρας, και τους καθοδηγούσε με τις συμβουλές του και τους στήριζε με το παράδειγμά του.
Πέθανε ειρηνικά το έτος 608 μ.Χ., αφού έζησε εκατό χρόνια. Η μνήμη του τιμάται στις 26 Νοεμβρίου, μαζί με την ανώνυμη για εμάς, οσία μητέρα του.
Η τίμια κάρα του φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου Αγίου Όρους, που αποτελεί ιδιαίτερη ευλογία για τη μοναστική αδελφότητα. Τεμάχια των ιερών λειψάνων του οσίου φυλάσσονται σε διάφορες λειψανοθήκες, από τις οποίες μέχρι σήμερα έχουν εντοπιστεί, στο Κυριακό της Σκήτης των Καυσοκαλυβίων του Αγίου Όρους, στη Μονή Παναγίας Μετσόβου.
Επίσης Ναοί φέρουν το όνομά του, όπως στην Καστοριά, στην Κοζάνη και στη Ζάκυνθο. Στην Καστοριά και στη Ζάκυνθο τιμάται μαζί με τον όσιο Στυλιανό τον Παφλαγόνα, οι οποίοι εορτάζουν μαζί και θεωρούνται προστάτες των νηπίων. Για τον λόγο αυτό έχει διαδοθεί ιδιαίτερα η μνήμη τους. Ο όσιος Αλύπιος εορτάζει και δεύτερη φορά κατά τη Σύναξή του, τη 12η Ιουνίου.
