Η μνήμη του προφήτου Ηλιού και συγκεκριμένα η ανάμνηση της πυρφόρου αναβάσεώς του στους ουρανούς, εορτάζεται από την Εκκλησία στις 20 Ιουλίου.
Ο προφήτης Ηλίας έζησε τον 9ο π.Χ. αιώνα και ήταν γιος του Σωβάκ. Καταγόταν από τη Θέσβη, γι’ αυτό ονομάστηκε και Θεσβίτης, το σημερινό El Istib της περιοχής Γαλαάδ, και άνηκε στη φυλή του Ααρών. Όταν γεννήθηκε, ο πατέρας του είδε μία θεία οπτασία. Δύο άνδρες λευκοφορεμένοι τον ονόμαζαν Ηλία, τον σπαργάνωναν με φωτιά και του έδιναν φλόγα να φάει. Τότε ο πατέρας του, πήγε στα Ιεροσόλυμα και αφού περιέγραψε την οπτασία στους ιερείς, εκείνοι του είπαν ερμηνεύοντας την οπτασία, ότι ο γιος του θα γίνει προφήτης και θα κρίνει τον Ισραήλ με δίκοπο μαχαίρι και φωτιά.
Ο προφήτης Ηλίας άσκησε το προφητικό του χάρισμα επί 25 έτη στα χρόνια του βασιλέα Αχαάβ, ο οποίος βασίλεψε από το 873 έως το 854 π.Χ. Ο Αχαάβ και η γυναίκα του Ιεζάβελ ήταν άνθρωποι ασεβείς και εναντίον τους ήταν ο πόλεμος του προφήτου Ηλιού. Η Ιεζάβελ δεν ήταν ισραηλίτισσα. Για τον λόγο αυτό γινόταν αιτία να νοθεύεται η πίστη των ισραηλιτών από ειδωλολατρικά έθιμα. Κατεδίωκε τον προφήτη Ηλία, γι’ αυτό και εκείνος αναγκαζόταν διαρκώς να φεύγει και να κρύβεται.
Πρώτο μεγάλο σημείο του προφήτη, ήταν όταν προσευχήθηκε και δεν έβρεξε για τριάμισι χρόνια. Σε αυτό το διάστημα κρυβόταν σε μια σπηλιά, σε έναν χείμαρρο πέρα από τον Ιορδάνη. Εκεί υπήρχε λίγο νερό και ένας κόρακας του πήγαινε τροφή κάθε πρωί. Όταν στέρεψε το νερό, κατόπιν εντολής του Θεού, έφυγε και πήγε στα Σάρεπτα της Σιδωνίας. Εκεί φιλοξενήθηκε σε μια χήρα και φτωχή γυναίκα. Η χήρα γυναίκα αυτή είχε ένα παιδί, το οποίο αρρώστησε και πέθανε. Τότε ο προφήτης προσευχήθηκε κι ανάστησε το παιδί.
Δεύτερο μεγάλο σημείο του Ηλίας, ήταν όταν προσευχήθηκε και ήρθε φωτιά από τον ουρανό. Με προσταγή του βασιλέα Αχαάβ, μαζεύτηκαν τετρακόσιοι ειδωλολάτρες ψευτοϊερείς, προστατευόμενοι της Ιεζάβελ. Τότε ο προφήτης Ηλίας τους απεύθυνε μια πρόκληση. Η πρόκληση ήταν ποιος θα καταφέρει να φέρει φωτιά από τον ουρανό. Πρώτοι οι ειδωλολάτρες έβαλαν επάνω στο θυσιαστήριό τους τα ξύλα και το σφάγιο για θυσία και άρχισαν να τρέχουν γύρω και να φωνάζουν όλη την ήμερα τον ψεύτικο θεό Βάαλ για να ρίξει φωτιά, αλλά μάταια. Τότε ο Ηλίας τους είπε: «Τώρα θα κάνω εγώ τη θυσία μου». Έκανε δικό του θυσιαστήριο, έβαλε και έβρεξαν καλά τρείς φορές τα ξύλα με νερό και ύστερα προσευχήθηκε στον μόνο και αληθινό Θεό. Τότε έπεσε φωτιά από τον ουρανό και αναποδογύρισε και έκαψε ολόκληρο το θυσιαστήριο.
Ύστερα απ’ αυτό το σημείο, ο λαός έπιασε τους τετρακόσιους ψευτοϊερείς, τους οποίους ο προφήτης τιμώρησε αυστηρά. Η Ιεζάβελ, αγριεμένη τον κυνήγησε. Εκείνος έφυγε ψηλά στο όρος Χωρήβ, εκεί που πριν πεντακόσια χρόνια ο Μωϋσής άκουσε τη φωνή του Θεού και είδε τη βάτο να φλέγεται και να μην καίγεται. Εκεί ο προφήτης Ηλίας κρυβόταν σε μια σπηλιά και ο Θεός τον δίδαξε ένα σπουδαίο μάθημα. Του είπε: «Ανέβα ψηλά στην κορυφή και θα δεις τον Θεό. Θα περάσει δυνατός αέρας· θα γίνει σεισμός· θα δεις φωτιά και θα περάσει ένα ανάλαφρο και δροσερό αεράκι. Ο Θεός δεν θα είναι ούτε στη θύελλα ούτε στον σεισμό ούτε στη φωτιά, αλλά στο ανάλαφρο αεράκι».
Αφού ο προφήτης Ηλίας έζησε και έδρασε κατά το θέλημα του Κυρίου, έφτασε ο καιρός να τον πάρει ο Θεός στους ουρανούς μέσα σε ανεμοστρόβιλο. Ο Ηλίας και ο μαθητής του Ελισαίος, κατά την εντολή του Κυρίου, βάδισαν προς τον Ιορδάνη ποταμό, ενώ τους ακολουθούσαν 50 προφήτες που στάθηκαν σε κάποια απόσταση απ’ αυτούς. Ξαφνικά, καθώς προχωρούσαν συζητώντας, φάνηκε ένα άρμα από φωτιά, και άλογα πύρινα τους χώρισαν τον έναν από τον άλλον.
Ανέβαινε ο Ηλίας μέσα σε ανεμοστρόβιλο στον ουρανό, ενώ άφησε να πέσει από πάνω του ο μανδύας (μηλωτή) που τον μάζεψε ο Ελισαίος. Οι προφήτες πού παρακολουθούσαν τα γινόμενα από μακριά, είπαν: «Το πνεύμα του Ηλία έμεινε στον Ελισαίο».
Ο προφήτης Ηλίας έδειξε ένθερμο ζήλο για τον Νόμο του Θεού και γι’ αυτό αναλήφθηκε στον ουρανό. Εξαιτίας της βαθιάς του πίστης και της αφοσίωσης στον Θεό, αναφέρεται πολύ συχνά στα βιβλία της Αγίας Γραφής. Η δε επίδραση πού άσκησε η ζωή και το έργο του διά μέσου των αιώνων είναι πολύ σημαντική.
