Κάθε χρόνο, την πέμπτη Κυριακή μετά το Πάσχα, η Ορθόδοξη Εκκλησία εορτάζει την Κυριακή της Σαμαρείτιδος. Μία εορτή που φέρνει στο προσκήνιο ένα από τα πιο συγκινητικά και διδακτικά επεισόδια από τη ζωή του Ιησού Χριστού, όπως περιγράφεται στο 4ο κεφάλαιο του κατά Ιωάννην Ευαγγελίου. Πρόκειται για τη συνάντηση του Κυρίου με μία γυναίκα, τη μετέπειτα αγία Φωτεινή, στο πηγάδι του Ιακώβ στη Σαμάρεια. Πέραν της ιστορικής της σημασίας, η εορτή αυτή φέρει ένα διαχρονικό μήνυμα αγάπης, αποδοχής, υπέρβασης προκαταλήψεων και της σωτήριας δύναμης του Θεού.

Για να κατανοήσουμε το βάθος της συνάντησης αυτής, είναι απαραίτητο να δούμε το κοινωνικό και θρησκευτικό πλαίσιο της εποχής. Οι Εβραίοι και οι Σαμαρείτες είχαν βαθιά ριζωμένη εχθρότητα, που ξεκινούσε από ιστορικές και δογματικές διαφορές. Οι Σαμαρείτες θεωρούνταν «μισόβαρβαροι» και «αιρετικοί» από τους Εβραίους, και οι κοινωνικές επαφές μεταξύ τους ήταν σχεδόν ανύπαρκτες. Επιπλέον, η γυναίκα που συνάντησε ο Ιησούς ήταν και η ίδια περιθωριοποιημένη λόγω της προσωπικής της ζωής, έχοντας συνάψει πολλαπλούς γάμους.

Σε αυτό το κλίμα, ο Ιησούς, κατά την πορεία Του από την Ιουδαία προς τη Γαλιλαία, διέρχεται από τη Σαμάρεια και φτάνει στην πόλη Συχάρ, κοντά στο πηγάδι του Ιακώβ. Κουρασμένος από το ταξίδι, κάθεται να ξεκουραστεί. Εκείνη την ώρα, φτάνει η Σαμαρείτιδα για να αντλήσει νερό. Ο Ιησούς, προς έκπληξή της, της ζητάει να του προσφέρει νερό. Η έκπληξή της είναι εμφανής στην απάντησή της: «Πῶς σὺ Ἰουδαῖος ὢν παρ’ ἐμοῦ πιεῖν αἰτεῖς γυναικὸς Σαμαρίτιδος οὔσης;».

Αυτή η ερώτηση υπογραμμίζει τις βαθιές διαχωριστικές γραμμές της εποχής. Ωστόσο, ο Ιησούς υπερβαίνει κάθε κοινωνική σύμβαση και προκατάληψη. Δεν διστάζει να ζητήσει βοήθεια από μία γυναίκα, και μάλιστα Σαμαρείτιδα, δίνοντας ένα μήνυμα ισότητας και αγάπης που δεν γνωρίζει σύνορα. Ο διάλογος που ακολουθεί είναι αποκαλυπτικός. Ο Ιησούς της μιλάει για το «ζῶν ὕδωρ», το πνευματικό νερό που χαρίζει αιώνια ζωή και ικανοποιεί κάθε πνευματική δίψα. Αποκαλύπτει τη γνώση Του για την προσωπική της ζωή, όχι για να την κρίνει, αλλά για να την οδηγήσει στην αυτογνωσία και τη μετάνοια.

Η Σαμαρείτιδα, συγκλονισμένη από την αποκάλυψη του Ιησού, αναγνωρίζει στο πρόσωπό Του τον Μεσσία. Η συνάντηση αυτή μεταμορφώνει τη ζωή της. Από περιθωριοποιημένη και αμαρτωλή, γίνεται η πρώτη ισαπόστολος, η πρώτη που κηρύττει το Ευαγγέλιο και μαρτυρά για τον Χριστό στην πόλη της. Αφήνει την υδρία της και τρέχει στην πόλη, λέγοντας στους συμπατριώτες της: «Δεῦτε ἴδετε ἄνθρωπον ὃς εἶπέν μοι πάντα ὅσα ἐποίησα· μήτι οὗτός ἐστιν ὁ Χριστός;». Οι Σαμαρείτες, ακούγοντας τη μαρτυρία της, έρχονται να συναντήσουν τον Ιησού και πολλοί πιστεύουν σε Αυτόν.

Η Κυριακή της Σαμαρείτιδος μας καλεί να αναλογιστούμε πολλά και σημαντικά:

α) Την υπέρβαση των προκαταλήψεων. Ο Χριστός μας διδάσκει να μην κρίνουμε τους ανθρώπους με βάση την καταγωγή, την κοινωνική τους θέση ή το παρελθόν τους. Μας καλεί να βλέπουμε τον συνάνθρωπο με αγάπη και συμπόνια.

β) Τη δύναμη της μετάνοιας και της μεταμόρφωσης. Η ιστορία της Σαμαρείτιδος δείχνει ότι κανείς δεν είναι χαμένος. Ο Θεός είναι έτοιμος να δεχθεί και να συγχωρέσει όποιον μετανοεί, ανεξάρτητα από τα λάθη του παρελθόντος.

γ) Την ανάγκη για το «ζῶν ὕδωρ». Η εορτή υπενθυμίζει την πνευματική μας δίψα και την ανάγκη να στραφούμε στον Χριστό, ο οποίος είναι η πηγή της αληθινής ζωής και της σωτηρίας.

δ) Την αποστολή της μαρτυρίας. Όπως η Σαμαρείτιδα, έτσι και εμείς καλούμαστε να μαρτυρήσουμε για τον Χριστό στην καθημερινότητά μας, με τον λόγο και τα έργα μας.

Η Κυριακή της Σαμαρείτιδος, θα μπορούσαμε να πούμε, πως δεν είναι απλώς η ανάμνηση ενός ιστορικού γεγονότος, αλλά μία πρόσκληση για αυτοεξέταση και πνευματική ανανέωση. Μας καλεί να γίνουμε φορείς της αγάπης του Χριστού, υπερβαίνοντας κάθε διαχωρισμό, και να αναζητήσουμε το «ζῶν ὕδωρ» που θα μας οδηγήσει στην αληθινή ζωή και την αιώνια σωτηρία.