Ο δρόμος προς τον Θεό είναι στενός και γεμάτος δοκιμασίες, αναδεικνύοντας έτσι την υπομονή ως ένα από τα θεμελιώδη εφόδια του χριστιανού. Η ζωή στον κόσμο, αλλά και η πνευματική ζωή στην αρένα του μοναχισμού, είναι αναπόφευκτα συνδεδεμένη με τις θλίψεις. Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην αντιμετωπίζει δυσκολίες, πόνους, απογοητεύσεις –είτε αυτές προέρχονται από τον εξωτερικό κόσμο, είτε από τις εσωτερικές μας αδυναμίες, είτε από τις επιθέσεις του πονηρού. Ο πειρασμός είναι αναπόφευκτος, και η αντίδρασή μας σε αυτόν είναι αυτή που καθορίζει την πνευματική μας πορεία. Εδώ ακριβώς εισέρχεται η υπομονή.
Η υπομονή δεν είναι μια παθητική αποδοχή του κακού ή μια παραίτηση. Αντιθέτως, είναι μια ενεργητική στάση της ψυχής, μια συνειδητή επιλογή να παραμείνουμε σταθεροί στην πίστη και την ελπίδα μας στον Θεό, παρά τις αντιξοότητες. Είναι η βεβαιότητα ότι ο Θεός επιτρέπει τις θλίψεις για τη δική μας ωφέλεια, για να καθαρίσει την ψυχή μας, να μας ταπεινώσει και να μας φέρει πιο κοντά Του. Οι θλίψεις είναι «παιδαγωγός» που μας οδηγεί στην αρετή και την πνευματική ωριμότητα.
Ο Χριστός αποτελεί το υπέρτατο πρότυπο υπομονής. Η πορεία Του επί της γης, από τη γέννησή Του μέχρι τον Σταυρό, ήταν μια διαρκής θυσία και υπομονή μπροστά σε κάθε είδους θλίψεις και αδικίες. Όταν ο χριστιανός υπομένει, μιμείται τον Χριστό, και στην υπομονή του αντλεί δύναμη από Αυτόν. Η φράση «ὁ ὑπομείνας εἰς τέλος, οὗτος σωθήσεται» (Ματ. 24, 13) δεν είναι απλώς μια υπόσχεση, αλλά μια παρηγοριά και μια προτροπή να μην εγκαταλείπουμε τον αγώνα.
Η υπομονή συνδέεται με την ταπείνωση. Μόνο ο ταπεινός άνθρωπος μπορεί να υπομείνει πραγματικά, καθώς δεν στηρίζεται στις δικές του δυνάμεις, αλλά στην παντοδυναμία του Θεού. Η υπερηφάνεια οδηγεί σε αγανάκτηση και απελπισία, ενώ η ταπείνωση ανοίγει την καρδιά στη χάρη του Θεού, η οποία και δίνει τη δύναμη για την υπομονή.
Η προσευχή είναι το μέσο με το οποίο καλλιεργείται η υπομονή. Μέσα από τη συνεχή επίκληση του ονόματος του Χριστού, ο άνθρωπος αποκτά εσωτερική γαλήνη και δύναμη να αντιμετωπίζει τους λογισμούς και τις εξωτερικές πιέσεις. Όσο πιο πολύ προσευχόμαστε, τόσο πιο πολύ εναποθέτουμε τις μέριμνές μας στον Θεό και Του επιτρέπουμε να ενεργήσει στη ζωή μας, μετατρέποντας τις θλίψεις σε ευλογίες.
Οι δυσκολίες είναι μέρος του πνευματικού μας ταξιδιού. Δεν είναι εμπόδια, αλλά ευκαιρίες για πνευματική ανάπτυξη. Με πίστη, ταπείνωση και συνεχή προσευχή, ο χριστιανός μπορεί να υπομείνει κάθε θλίψη, βρίσκοντας τελικά την αληθινή ειρήνη και την ένωση με τον Θεό.
† Γέρων Νίκων (Νεοσκητιώτης)
