Για τους Πατέρες, οι λογισμοί δεν είναι απλώς τυχαίες σκέψεις, αλλά πνευματικές προκλήσεις, συχνά εισηγήσεις του πονηρού, που στοχεύουν στην απομάκρυνση του ανθρώπου από τον Θεό. Η αντιμετώπισή τους απαιτεί συνεχή εγρήγορση, διάκριση και πνευματική μάχη.

Ένα χαρακτηριστικό απόφθεγμα που συμπυκνώνει αυτή τη διδασκαλία είναι του αββά Ποιμένα: «Ο διάβολος δεν παύει να σπέρνει λογισμούς στους ανθρώπους, αλλά εμείς έχουμε την εξουσία να τους δεχτούμε ή να τους απορρίψουμε».

Αυτό υπογραμμίζει την ελευθερία της βούλησης του ανθρώπου και την προσωπική του ευθύνη. Οι Πατέρες δεν δαιμονοποιούν τις σκέψεις, αλλά τονίζουν την ανάγκη να τις εξετάζουμε προσεκτικά και να μην τις αποδεχόμαστε ασυλλόγιστα.

Πώς αντιμετωπίζονται, λοιπόν, οι λογισμοί; Το Γεροντικό προτείνει την αποκάλυψή τους στον πνευματικό Πατέρα. «Όπως το νερό σβήνει τη φωτιά, έτσι και η αποκάλυψη του λογισμού σβήνει τη δύναμή του». Η ταπείνωση που συνοδεύει αυτή την πράξη, σε συνδυασμό με την πνευματική καθοδήγηση, αποδυναμώνει τους λογισμούς και τους στερεί την εξουσία τους.

Επίσης, η αδιάλειπτη προσευχή, ιδίως η ευχή «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με», αποτελεί ισχυρό όπλο.

Ο αββάς Σισώης έλεγε: «Αν ο λογισμός της κενοδοξίας σε προσβάλλει, πες: “Δούλος είμαι, και τι έχω να καυχηθώ;”. Και αν ο λογισμός της υπερηφάνειας σε προσβάλλει, πες: “Είμαι σκόνη και τέφρα”». Η προσευχή και η μνήμη του Θεού εκδιώκουν κάθε σκοτεινό λογισμό και φέρνουν γαλήνη στην ψυχή.

Τέλος, η σιωπή και η ησυχία θεωρούνται απαραίτητα για την καταπολέμηση των λογισμών. Η απομόνωση από τον θόρυβο του κόσμου επιτρέπει στην ψυχή να ηρεμήσει και να διακρίνει καθαρότερα τις πνευματικές επιρροές.