Η 1η Σεπτεμβρίου σηματοδοτεί για την Ορθόδοξη Εκκλησία την έναρξη του νέου εκκλησιαστικού έτους, γνωστή ως Αρχή της Ινδίκτου. Πρόκειται για μια εορτή με ιστορικές, θεολογικές και λειτουργικές διαστάσεις, η οποία συνδέει την Εκκλησία με την πορεία του χρόνου, την ευχαριστία προς τον Θεό και την προσευχή για ευλογημένη συνέχεια.
Ο όρος «Ίνδικτος» προέρχεται από τη λατινική λέξη «indictio», που σημαίνει «ορισμός». Στην αρχαία Ρώμη, η Ίνδικτος ήταν ο καθορισμός του ποσού των φόρων που θα εισπράττονταν για τη συντήρηση του στρατού, σε κύκλους δεκαπενταετίας. Αυτοί οι κύκλοι, γνωστοί ως «ινδικτιώνες», χρησιμοποιήθηκαν ευρέως για τη χρονολόγηση διοικητικών και πολιτικών πράξεων, ιδιαίτερα κατά τη Βυζαντινή περίοδο.
Η 1η Σεπτεμβρίου καθιερώθηκε ως αρχή του εκκλησιαστικού έτους από τον Μέγα Κωνσταντίνο τον 4ο αιώνα μ.Χ., όταν η Εκκλησία άρχισε να χρησιμοποιεί την Ίνδικτο ως σύστημα χρονολόγησης. Η επιλογή της ημερομηνίας δεν ήταν τυχαία. Ο Σεπτέμβριος ήταν μήνας συγκομιδής και προετοιμασίας για τη νέα γεωργική περίοδο, γεγονός που ταίριαζε με την ευχαριστιακή διάθεση των πιστών προς τον Θεό.
Η Αρχή της Ινδίκτου δεν είναι απλώς μια ημερολογιακή αφετηρία. Είναι μια ευκαιρία για την Εκκλησία να ανακεφαλαιώσει τον χρόνο μέσα στο φως της θείας οικονομίας. Ο Χριστός, ως Δημιουργός του χρόνου και του κόσμου, καλεί τους πιστούς να αφιερώσουν τον νέο χρόνο στη δική Του δόξα και στην πνευματική πρόοδο.
Σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση, κατά την ημέρα αυτή ο Κύριος εισήλθε στη Συναγωγή των Ιουδαίων και ανέγνωσε από το βιβλίο του προφήτη Ησαΐα το χωρίο∙ «Πνεῦμα Κυρίου ἐπ’ ἐμέ, οὗ εἵνεκεν ἔχρισέν με» (Λουκ. 4, 18), δηλώνοντας ότι η προφητεία αυτή εκπληρώθηκε στο πρόσωπό Του. Η ανάγνωση αυτή θεωρείται από τους Πατέρες της Εκκλησίας ως έναρξη του σωτηριώδους έργου του Χριστού, και γι’ αυτό συνδέεται με την αρχή του εκκλησιαστικού έτους.
Η Αρχή της Ινδίκτου εορτάζεται με ιδιαίτερη Ακολουθία, η οποία περιλαμβάνει ύμνους, προσευχές και ευχές για την ευλογία του νέου χρόνου. Το απολυτίκιο της ημέρας εκφράζει την ευχή προς τον Θεό να ευλογήσει τον «τὸν στέφανον τοῦ ἐνιαυτοῦ τῆς χρηστότητός Του», να διαφυλάξει την ειρήνη και να καθοδηγήσει τους πιστούς με τη χάρη Του: «Ὁ πάσης δημιουργὸς τῆς κτίσεως, ὁ καιροὺς καὶ χρόνους ἐν τῇ ἰδίᾳ ἐξουσίᾳ θέμενος, εὐλόγησον τὸν στέφανον τοῦ ἐνιαυτοῦ τῆς χρηστότητός σου, Κύριε…».
Η ημέρα αυτή προσφέρει στους πιστούς την ευκαιρία να ανανεώσουν την πνευματική τους πορεία, να ευχαριστήσουν τον Θεό για τις ευεργεσίες του παρελθόντος έτους και να ζητήσουν την ευλογία Του για το νέο. Είναι επίσης μια υπενθύμιση ότι ο χρόνος δεν είναι απλώς μια ανθρώπινη κατασκευή, αλλά δώρο του Θεού που πρέπει να αξιοποιείται προς σωτηρία.
Η Αρχή της Ινδίκτου αποτελεί μια βαθιά πνευματική στιγμή για την Εκκλησία. Δεν είναι απλώς η «πρωτοχρονιά» του εκκλησιαστικού ημερολογίου, αλλά μια πρόσκληση για ανανέωση, ευχαριστία και προσευχή. Μέσα από την εορτή αυτή, οι πιστοί καλούνται να δουν τον χρόνο ως ευκαιρία για μετάνοια, αγάπη και εν Χριστώ ζωή.
