Αν ρίξουμε μια ματιά στους βίους των αγίων, θα δούμε πως η αγιότητα δεν ήταν για κάποιες άλλες εποχές, ούτε για μια ορισμένη τάξη ανθρώπων. Η κλήση του Θεού είναι για όλους ανεξαιρέτως. Πολύ ωραία γράφει ο π. Ιουστίνος Πόποβιτς, μια αγία μορφή των ημερών μας. «Εάν θέλετε, οι “Βίοι των Αγίων” είναι μια ιδιόμορφος ορθόδοξος Εγκυκλοπαίδεια. Εις αυτούς δύναται να εύρη κανείς όλα όσα χρειάζονται εις μίαν ψυχήν πεινασμένην και διψασμένην διά την αιώνιαν Δικαιοσύνην και αιώνιαν Αλήθειαν μέσα εις αυτόν τον κόσμον, πεινασμένην και διψασμένην δια την θείαν αθανασίαν και την αιωνίαν ζωήν. Εάν διψάς την πίστιν, θα την εύρης πλουσίαν εις τους “Βίους των Αγίων” και θα χορτάσης την ψυχήν σου με τροφήν διά την οποία ποτέ δεν θα ξαναπεινάσης. Εάν ποθής την αγάπην, την αλήθειαν, την δικαιοσύνην, την ελπίδα, την πραότητα. την ταπείνωσιν, την μετάνοιαν, την προσευχήν ή οποιανδήπστε αρετήν και άσκησιν, εις τους “Βίους των Αγίων” θα εύρης ένα πλήθος αγίων διδασκάλων διά κάθε άσκησιν» και θα λάβης την βοήθειαν της χάριτος δια κάθε αρετήν. Εάν περνάς μαρτύρια δια την πίστιν σου εις τον Χριστόν, οι “Βίοι των Αγίων” θα σε παρηγορήσουν και θα σε ενθαρρύνουν, θα σε ενδυναμώσουν και θα σε αναπτερώσουν, ώστε τα μαρτύριά σου να μεταβληθούν εις χαράν. Είσαι εις οποιονδήποτε πειρασμόν; Οι ‘’Βίοι των Αγίων” θα σε βοηθήσουν να τον νικήσης και τώρα και πάντοτε. Εάν πάλιν ευρίσκεσαι εις κίνδυνον από τους αοράτους εχθρούς της σωτηρίας σου, οι “Βίοι των Αγίων” θα σε οπλίσουν με την “πανοπλίαν του Θεού” (Εφ. 6. 11-13) και συ θα τους πολεμήσης και θα τους διαλύσης όλους, και τώρα και πάντοτε και εις όλην σου την ζωήν. Εάν εξάλλου ευρίσκεσαι εν μέσω ορατών εχθρών και διωκτών της Εκκλησίας του Χριστού, οι “Βίοι των Αγίων” θα σου δώσουν το θάρρος και την δύναμιν της ομολογίας, δια να ομολογής άνευ φόβου τον μόνον αληθινόν Θεόν και Κύριον είς όλους τους κόσμους, τον Ιησούν Χριστόν, θα στέκης δια την αλήθειαν του Ευαγγελίου Του ακλόνητος μέχρι θανάτου, οποιουδήποτε θανάτου, και θα αισθανθής τον εαυτόν σου δυνατώτερον από κάθε θάνατον και από κάθε εχθρόν του Χριστού. Υποφέρων δια τον Χριστόν θα αλαλάζης από χαράν, αισθανόμενος με όλον σου το είναι, ότι η ζωή σου ευρίσκεται εις τους ουρανούς, πέραν όλων των θανάτων, κρυμμένη σύν τω Χριστώ εν τω Θεώ (Κολ. 3, 3).
Οι ‘’Βίοι των Αγίων” δείχνουν πολυάριθμους αλλά πάντοτε βέβαιους δρόμους σωτηρίας, φωτισμού, αγιασμού, μεταμορφώσεως, χριστοποιήσεως, θεώσεως. Δείχνουν όλους τους τρόπους με τους οποίους η ανθρώπινη φύσις κατανικά την αμαρτία, την κάθε αμαρτία, πώς νικά το πάθος, το κάθε πάθος, πώς νικά τον θάνατον, τον κάθε θάνατον, πώς νικά του δαίμονα, τον κάθε δαίμονα. Εδώ ευρίσκεται φάρμακο δια κάθε αμαρτία, και δια κάθε πάθος θεραπεία, από κάθε θάνατον ανάστασις, και από κάθε διάβολο απελευθέρωση, από όλα μαζί τα κακά η σωτηρία. Δεν υπάρχει πάθος, δεν υπάρχει αμαρτία, που να μη υποδεικνύεται μέσα εις τους “Βίους των Αγίων” ο τρόπος με τον οποίον νικάται, νεκρώνεται, εκριζώνεται. Εις αυτούς φαίνεται ολοκάθαρα, ότι δεν υπάρχει πνευματικός θάνατος, εκ του οποίου δεν θα ήτο δυνατή η ανάστασις με την θεία δύναμιν του Αναστάντος και Αναληφθέντος Κυρίου Ιησού, δεν υπάρχει βάσανον ή θλίψις ή στενοχώρια ή κακοπάθεια, την οποίαν ο Κύριος δια την εις Αυτόν πίστιν να μη μεταβάλλη βαθμηδόν ή δια μιάς εις μίαν ήρεμον και κατανυκτικήν χαράν.
-Πώς γίνεται κανείς από αμαρτωλός δίκαιος; Ιδού, ότι έχομεν ένα πλήθος από συγκλονιστικά παραδείγματα μέσα εις τους βίους των αγίων! Πώς δύναται κανείς από ληστής, πόρνος, μέθυσος, άσωτος, φονεύς, μοιχός, να γίνει άγιος; Δι’ αυτό θα εύρωμεν πάμπολλα παραδείγματα εδώ. Επίσης – πως από έναν φίλαυτον, φιλόζωον, ιδιοτελή, άπιστον, άθεον υπερήφανου, φιλάργυρσν, εμπαθή, ένα κακούργου, ένα διαφθαρμένον, οργίλον, πονηρόν, ύπουλον, χαιρέκακον, φθονερόν, κενόδοξον, φιλόδοξον, κακοήθη, άρπαγα και ανελεήμονα, πώς γίνεται ένας άνθρωπος του Θεού; Οι “Βίοι των Αγίων” θα μας το δείξουν και θα μας το εξηγήσουν.
Αλλ’ επίσης εις τους “Βίους των Αγίων’’ έχομεν πάρα πολλά και θαυμαστά παραδείγματα διά το πώς ένας νέος γίνεται άγιος νέος, μία κόρη γίνεται αγία κόρη, πώς ένας γέρος γίνεται άγιος γέρος, πώς μία γερόντισσα γίνεται αγία γερόντισσα, πώς ένα παιδί γίνεται άγιο παιδί, πώς οι γονείς γίνονται άγιοι γονείς, πώς ένας υιός γίνεται άγιος υιός. Πώς μια θυγατέρα γίνεται αγία θυγατέρα, πώς μία οικογένεια γίνεται αγία οικογένεια, πώς μία κοινωνία γίνεται αγία κοινωνία, πώς ένας ιερεύς γίνεται άγιος ιερεύς, πώς ένας επίσκοπος γίνεται άγιος επίσκοπος, πώς ένας βοσκός γίνεται άγιος βοσκός, πώς ένας γεωργός γίνεται άγιος γεωργός, πώς ένας βασιλεύς γίνεται άγιος βασιλεύς, πώς ένας εργάτης γίνεται άγιος εργάτης, πώς ένας δικαστής γίνεται άγιος δικαστής. πώς ένας δάσκαλος γίνεται άγιος δάσκαλος, πώς ένας καθηγητής γίνεται άγιος καθηγητής, πώς ένας στρατιώτης γίνεται άγιος στρατιώτης, πώς ένας αξιωματικός γίνεται άγιος αξιωματικός, πώς ένας κυβερνήτης γίνεται άγιος κυβερνήτης, πώς ένας γραμματεύς γίνεται άγιος γραμματεύς, πώς ένας έμπορος γίνεται άγιος έμπορος, πώς ένας μοναχός γίνεται άγιος μοναχός, πώς ένας οικοδόμος γίνεται άγιος οικοδόμος, πώς ένας ιατρός γίνεται άγιος ιατρός, πώς ένας τελώνης γίνεται άγιος τελώνης, πώς ένας μαθητής γίνεται άγιος μαθητής, πώς ένας επαγγελματίας γίνεται άγιος επαγγελματίας, πώς ένας φιλόσοφος γίνεται άγιος φιλόσοφος, πώς ένας επιστήμων γίνεται άγιος επιστήμων, πώς ένας πολιτικός γίνεται άγιος πολιτικός, πώς ένας υπουργός γίνεται άγιος υπουργός, πώς ένας πτωχός γίνεται άγιος πτωχός, πώς ένας πλούσιος γίνεται άγιος πλούσιος, πώς ένας δούλος γίνεται άγιος δούλος, πώς ένας δεσπότης γίνεται άγιος δεσπότης, πώς οι σύζυγοι γίνονται άγιοι σύζυγοι, πώς ένας συγγραφεύς γίνεται άγιος συγγραφεύς. πώς ένας καλλιτέχνης γίνεται άγιος καλλιτέχνης».
Η καθημερινή ανάγνωση των βίων των αγίων είναι το κυριότερο και πιο αποτελεσματικό μέσο για την στήριξη της πίστης μας. Μας υποδεικνύει δρόμους που θα ακολουθήσουμε. Θερμαίνει την καρδιά μας για να τους μιμηθούμε.