Ο κουτσομπόλης στον κουτσομπόλη θα πάει, έτσι δεν είναι; Αυτός που έχει ένα πάθος συγκεκριμένο θα βρει να κάνει παρέα με ανθρώπους που έχουν το ίδιο πάθος. Εάν όμως γνωρίζει ότι εμείς δεν ασχολούμαστε με τους άλλους, με κουτσομπολιά ούτε πολυλογούμε τότε δεν θα έρθει σε εμάς, γιατί ξέρει ότι εμείς δεν θα μπούμε στη διαδικασία ικανοποίησης αυτού του πάθους.
Ένα πάθος αντιμετωπίζεται με μία αρετή. Η πολυλογία λοιπόν αντιμετωπίζεται με τη σιωπή. Με τη σιωπή όμως η οποία γίνεται εν επιγνώση. Μπορεί κάποιος να σιωπά επειδή δεν ξέρει να μιλήσει και μπορεί κάποιος να σιωπά από άσκηση.
Σημειώνει λοιπόν ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος: «Η σιωπή που ασκείται με επίγνωση και διάκριση είναι μητέρα της προσευχής, επιστροφή από την αιχμαλωσία, διαφύλαξη του θείου πυρός, επιστάτης των λογισμών, σκοπός που παρατηρεί τους εχθρούς, δέσμευση του πένθους, φίλη των δακρύων, καλλιεργητής της μνήμης του θανάτου, επίμονος εξεταστής της Κρίσεως, πρόξενος πνευματικής ανησυχίας και λύπης, εχθρός της παρρησίας, σύζυγος της ησυχίας, αύξηση της πνευματικής γνώσεως, δημιουργός θείων θεωρημάτων, μυστική πνευματική πρόοδος, κρυφή πνευματική ανάβασις».
Πολλές φορές λέμε κάτι, κάτι βαρύ, μία βρισιά, και μετά λέμε, «αχ με συγχωρείς! Μου ξέφυγε»! Καλά κάνουμε και ζητάμε συγγνώμη, όμως εάν ελέγξουμε τον εαυτό μας θα δούμε ότι αυτό που είπε η γλώσσα μας αυτό έχουμε και μέσα μας. Εάν ένα δοχείο με λάδι το ταρακουνήσεις έντονα από το καπάκι του μπορεί να υπάρξει διαροοή. Τι διαροοή θα υπάρξει; Νερού; Όχι! Λαδιού. Ό,τι έχει μέσα το δοχείο αυτό θα βγει έξω σε μία στιγμή έντασης. Έτσι και με εμάς, ό,τι έχουμε μέσα μας αυτό θα βγει προς τα έξω. Δεν θα βγει όταν όλα μας πάνε καλά, θα βγει όταν υπάρξει ταραχή, σε μία δύσκολη κατάσταση, στον πειρασμό.
Μία παροιμία λέει, «τα λόγια του κρασιού να τα πιστεύεις». Θα συμπλήρωνα και τα λόγια της οργής να τα πιστεύεις! Ο άνθρωπος που πίνει (κρασί) λύνεται η γλώσσα του και βγάζει προς τα έξω ότι έχει μέσα του. Το ίδιο συμβαίνει και με τον άνθρωπο που θα οργιστεί. Αυτά που θα πει, τα έχει μέσα του καιρό. Δεν τα δείχνει, αλλά εάν γίνει κάτι αμέσως θα τα πει.
Το θέμα, λοιπόν, είναι να κάνουμε εσωτερική εργασία. Να δαμάζουμε τη γλώσσα μας με την άσκηση της σιωπής. Ένα ρητό λέει, «να μιλάς εάν είναι να πεις κάτι καλύτερο από τη σιωπή». Προσέξτε, ο άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης μιλά για μία σιωπή που έχει διάκριση και επίγνωση. Το σημειώνω αυτό διότι πολλές φορές μπορεί να δείτε κάποιον σιωπηλό να οργισθεί και τότε να αρχίσει να λέει όσα δεν έλεγε τόσο καιρό. Αυτό σημαίνει ότι η σιωπή του δεν γινόταν σε συνδυασμό με πνευματική εργασία, αλλά γινόταν για τα μάτια του κόσμου. Ήταν μία σιωπή με έπαρση. Το να σιωπάς, να μη κουνάς τη γλώσσα σου αλλά να πολυλογείς μέσα σου είναι δώρον άδωρον, δηλαδή ναι μεν δεν πολυλογείς εξωτερικά, αλλά δεν ωφελείσαι εξαιτίας της εσωτερικής σου πολυλογίας.
Η λύση, λοιπόν, και η αντιμετώπιση της πολυλογίας δεν είναι μόνο η εξωτερική σιωπή αλλά η εσωτερική σιωπή, η εσωτερική ησυχία. Ο άνθρωπος που έχει ειρήνη έχει και εσωτερική σιωπή. Και αυτός ο άνθρωπος είναι ο άνθρωπος που δεν ασχολείται με τους άλλους, αλλά με τις δικές του αμαρτίες, ο άνθρωπος που μέριμνά του είναι η σχέση του με τον Θεό. Ησυχία έχει ο άνθρωπος ο οποίος είναι πνευματικά τακτοποιημένος, δηλαδή ζει με ταπείνωση και μετάνοια, ασκούμενος μέσα από τον τρόπο της Εκκλησίας, συμμετέχοντας με ευθύνη στα Μυστήριά της.
Κάπου είχα διαβάσει το εξής: «Μπορείς να μιλάς όλη την ημέρα και όμως εσωτερικά να ζεις μέσα στη σιωπή, επειδή ανοίγεις το στόμα σου μόνο για πράγματα θεάρεστα. Από την άλλη μπορεί να σιωπάς όλη την ημέρα και όμως να μην τηρείς θεάρεστα τη σιωπή, διότι ο λογισμός σου φλυαρεί, κατακρίνει και πολυλογεί».
Εάν δεν σιωπήσουμε εσωτερικά τους κακούς λογισμούς, πάντα θα μας «ξεφεύγουν» την ώρα του πειρασμού λόγια που θα πληγώνουν τους άλλους. Το θέμα είναι να γεμίσει η καρδιά μας με τον Χριστό. Τότε θα ανοίγουμε το στόμα μας υπεύθυνα, με διάκριση, με συγκατάβαση, με ταπείνωση, με αγάπη. Ας έχουμε παράδειγμα την Υπεραγία Θεοτόκο, της οποίας η σιωπή είναι το μεγαλύτερο και πιο βαθύ κήρυγμα.
π. Παύλος Παπαδόπουλος
