Τα Θεοφάνεια είναι μια από τις τρεις μεγάλες γιορτές του δωδεκαημέρου μαζί με τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά και μια από τις μεγαλύτερες γιορτές της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Εορτάζεται κάθε χρόνο στις 6 Ιανουαρίου και είναι μια από τις επίσημες αργίες του κράτους.

Τι γιορτάζουμε τα Θεοφάνεια: Την ημέρα των Θεοφανείων έγινε η βάπτιση του Χριστού από τον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο ή Βαπτιστή.

Εκτός όμως από το Άγιο Βάπτισμα, γιορτάζουμε κάτι σημαντικότερο. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες τριών εκ των τεσσάρων Ευαγγελιστών και συγκεκριμένα του Ματθαίου, του Μάρκου και του Λουκά την στιγμή της Βάπτισης ακούστηκε από τον ουρανό η φωνή του Θεού να λέει: «Οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα».

Επίσης, την ίδια στιγμή εμφανίστηκε και το Άγιο Πνεύμα με την μορφή περιστεριού. Στην ουσία δηλαδή γιορτάζουμε αυτή τη μοναδική ταυτόχρονη εμφάνιση της αδιαίρετης Αγίας Τριάδος. Άλλωστε η λέξη «Θεοφάνεια» προέρχεται από τις λέξεις «Θεός» + «φαίνομαι» ακριβώς επειδή ο Θεός εμφανίστηκε (φάνηκε) στη γη και με τις τρεις μορφές του (Πατήρ, Υιός, Άγιο Πνεύμα).

Γιατί λέγονται και Φώτα: Η μεγάλη εορτή των Θεοφανείων είναι ευρέως γνωστή και ως εορτή των Φώτων. Όπως αναφέραμε και πιο πάνω, κατά τη στιγμή της Βάπτισης του Χριστού εμφανίστηκαν όλες οι μορφές της Αγίας Τριάδος, γεγονός που κατέστησε το μυστήριο της Βάπτισης ιδιαίτερα σημαντικό. Σύμφωνα λοιπόν με τον άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγος, το Θείο Βάπτισμα του Χριστού αποτελεί μια γιορτή φωτισμού ολόκληρης της ανθρωπότητας. Έτσι προέκυψε η εναλλακτική ονομασία «Φώτα» ή «των Φώτων».