Γέροντα, πώς μπορεί να βοηθηθεί κανείς, όταν νομίζει ότι πάσχει από κάτι;

– Για να βοηθηθεί, πρέπει να έχει πνευματικό, να του έχει εμπιστοσύνη και να του κάνει υπακοή. Θα πει τον λογισμό του και εκείνος θα του πει: «Σ’ αυτό μη δίνεις σημασία, εκείνο πρόσεξέ το», κ.λπ. Αν δεν έχει εμπιστοσύνη και δεν υπάκουει, δεν μπορεί να του φύγει ο λογισμός.

Ξέρεις τι είναι να σου ζητούν βοήθεια και να μην κάνουν τίποτε οι ίδιοι; Ένας νέος που ζει ακατάστατα, έχει ψυχολογικά προβλήματα και ταλαιπωρείται, έρχεται με κάτι μάτια κατακόκκινα από το τσιγάρο και ζητάει να τον βοηθήσω. Έχει και μια ψευτοευλάβεια, ζητάει να του δώσω την εικόνα από το τέμπλο, για ευλογία, και μπαίνει μέσα στο Κελί με το τσιγάρο!

«Βρε, του λέω, τα μάτια σου από το τσιγάρο έγιναν κατακόκκινα σαν του λυσσασμένου σκυλιού. Ούτε γέροι δεν καπνίζουν εδώ μέσα. Εγώ λιβανίζω εδώ πέρα». Το δικό του αυτός. Έρχεται, ζητάει βοήθεια και δεν βγαίνει από τον λογισμό του. «Γιατί δεν με κάνεις καλά;», μου λέει. Θέλει να γίνει καλά με μαγικό τρόπο, χωρίς ο ίδιος να κάνει καμιά προσπάθεια. «Εσύ δεν είσαι για θαύμα», του λέω. «Δεν έχεις τίποτε. Πιστεύεις στον λογισμό σου». Αν έκανε υπακοή, θα βοηθιόταν. Έχω προσέξει ότι όποιος ακούει, τακ-τακ προχωράει και πάει καλά. Και αυτός και οι δικοί του μετά είναι ήσυχοι.

Μια φορά πήγε ένας ιερέας σε ένα μοναστήρι και του είπαν να ψάλει, άλλα εκείνος αρνήθηκε. «Γιατί, του λένε, δεν ψάλλεις; Γιατί ό ψαλμός λέει: «Αἱ ὑψώσεις τοῦ Θεοῦ ἐν τῷ λάρυγγι αὐτῶν, καὶ ῥομφαῖαι δίστομοι ἐν ταῖς χερσὶν αὐτῶν» (Ψαλ. 149, 6). Φοβόταν την ρομφαία, αν ύψωνε την φωνή του, και επέμενε ότι ήταν κακό να ψάλει. «Βρε καλέ μου, βρε χρυσέ μου, δεν είναι έτσι», του έλεγαν οι άλλοι, τίποτε αυτός, το δικό του. Ε, πώς να συνεννοηθείς με έναν τέτοιον άνθρωπο; Τι να τον κάνεις; Ακόμη και αν αυτό που έλεγε αυτός ήταν σωστό και ο άλλος του έλεγε· «όχι, δεν είναι έτσι, έτσι είναι», και έκανε υπακοή στο λάθος του άλλου, πάλι θα έπαιρνε Χάρη, και μάλιστα μεγάλη Χάρη, γιατί ταπεινώθηκε.

Πόσοι βασανίζονται έτσι χρόνια, επειδή πιστεύουν στον λογισμό τους και δεν ακούνε! Όσα και να τους πεις, όσα και να τους κάνεις, όλα τα παίρνουν ανάποδα. Και δεν είναι ότι πίστεψε κανείς μια φορά στον λογισμό του και το κακό σταμάτησε εκεί, άλλα το κακό αυξάνει. Καλλιεργείται – καλλιεργείται και μπορεί να φθάσει στην τρέλα. Φτιάχνει, για παράδειγμα, κάποιος ένα σπίτι και του λένε: «Πώς το φτιάχνεις έτσι; Θα πέσει και θα σε πλακώσει». Επειδή είναι στην αρχή, αν ακούσει, εύκολα μπορεί να το χαλάσει και να το διορθώσει. Αν όμως το τελειώσει, πώς να το γκρεμίσει μετά; Του λένε· «θα σε πλακώσει», το βλέπει και αυτός ότι θα πέσει, καταλαβαίνει τον κίνδυνο, αλλά σκέφτεται ότι ξοδεύτηκε, έκανε τόσο κόπο για να το φτιάξει, και δεν το χαλάει, και τελικά πλακώνεται μέσα.

– Αυτός μπορεί να βοηθηθεί;

Αν θέλει, μπορεί να βοηθηθεί. Όταν όμως του λες ότι αυτό δεν είναι σωστό και εκείνος δικαιολογεί τον εαυτό του, πώς να βοηθηθεί;

Ας υποθέσουμε, ένας νέος έχει ζάχαρο και, επειδή δεν ξέρει πόσο κακό μπορεί να του κάνει, νομίζει ότι δεν είναι κάτι σοβαρό. Του λέει ό γιατρός: «Το ζάχαρο βλάπτει και πρέπει να κάνεις δίαιτα». Αν τον ακούσει, δεν θα έχει προβλήματα. Αν όμως λέει· «ας έχω ζάχαρο, θα τρώω γλυκά, γιατί, όταν τρώω γλυκά ζεσταίνομαι, μπορώ να κοιμάμαι χωρίς κουβέρτα, να μπω και μέσα στο χιόνι», πώς να συνεννοηθείς μαζί του, αφού επιμένει στο δικό του;

– Γέροντα, είναι φυσιολογικό ένας νέος να πιστεύει στον λογισμό του;

Ένας νέος, αν πιστεύει στον λογισμό του, έχει πολύ εγωισμό.

– Πώς θα το καταλάβει;

Αν, για παράδειγμα, θυμηθεί μερικά περιστατικά από την παιδική του ηλικία που δείχνουν τι δόση εγωισμού είχε από μικρός, θα το καταλάβει. Παρατηρούσα δύο παιδάκια. Το ένα πήρε ένα μαξιλάρι από αφρολέξ και το σήκωσε φυσιολογικά. Πήγε και το άλλο να το σηκώσει και έκανε σαν να σήκωνε ένα σακί τσιμέντο. Αυτό έχει εγωισμό. Όταν όμως λίγο μεγαλώσει και καταλάβει ότι εκείνη η ενέργειά του ξεκινούσε από τον εγωισμό και το πει στην Εξομολόγηση, έρχεται η Χάρις του Θεού, λυτρώνεται και βοηθιέται. Αλλοίμονο, ο Θεός δεν είναι άδικος!

– Όταν, Γέροντα, από κάποια πείρα που έχω, βλέπω περίπου τι εξέλιξη θα έχει μία κατάσταση του εαυτού μου, σ’ αυτό υπάρχει αυτοπεποίθηση;

Να μη βγάζεις συμπεράσματα μόνη σου. Ο απόστολος Πέτρος, όταν τον κάλεσε ό Χριστός, περπάτησε επάνω στο νερό. Μόλις όμως του είπε ο λογισμός του ότι θα βουλιάξει, βούλιαξε. Και ο Χριστός τον άφησε. Αφού σκέφτεσαι ότι θα βουλιάξεις, βούλιαξες. Και βλέπεις, ο ταπεινός, και θαύματα να κάνη, πάλι δεν πιστεύει στον λογισμό του.

Ήταν στην Ιορδανία ένας πολύ απλός παπάς που έκανε θαύματα. Διάβαζε ανθρώπους και ζώα που είχαν κάποια αρρώστια και γίνονταν καλά. Πήγαιναν και Μουσουλμάνοι σ’ αυτόν, όταν έπασχαν από κάτι, και τους θεράπευε. Αυτός, πριν λειτουργήσει, έπαιρνε ένα ρόφημα με λίγο παξιμάδι και μετά όλη την ημέρα δεν έτρωγε τίποτε. Κάποτε έμαθε ό Πατριάρχης ότι τρώει πριν από τη θεία Λειτουργία και τον κάλεσε στο Πατριαρχείο. Πήγε εκείνος, χωρίς να ξέρει γιατί τον ζητάνε. Ώσπου να τον φωνάξει ο Πατριάρχης, περίμενε μαζί με άλλους σε μια αίθουσα. Έξω έκανε πολλή ζέστη, είχαν κλειστά τα παντζούρια και από μια τρυπούλα περνούσε μια ακτίνα. Αυτός νόμισε ότι είναι σχοινί. Επειδή είχε ιδρώσει, βγάζει το ράσο του και το κρεμάει πάνω στην ακτίνα. Όταν το είδαν οι άλλοι που καθόντουσαν εκεί στην αίθουσα, τα έχασαν.

Πάνε και λένε στον Πατριάρχη: «Ο παπάς που κολατσίζει πριν από τη θεία Λειτουργία, κρέμασε το ράσο του πάνω σε μια ακτίνα!».

Τον κάλεσε μέσα ο Πατριάρχης και άρχισε να τον ρωτάει: «Τι κάνεις; Πώς πας; Κάθε πότε λειτουργείς; Πώς ετοιμάζεσαι για τη θεία Λειτουργία;».

«Να, λέει, διαβάζω την ακολουθία του Όρθρου, κάνω και μερικές μετάνοιες και ύστερα φτιάχνω ένα ρόφημα, κολατσίζω λίγο, και έπειτα λειτουργώ».

«Γιατί το κάνεις αυτό;», τον ρωτάει ο Πατριάρχης.

«Άμα φάω λιγάκι πριν από τη θεία Λειτουργία, λέει εκείνος, όταν κάνω κατάλυση, πάει ο Χριστός επάνω. Ενώ, αν φάω μετά τη θεία Λειτουργία, πάει ο Χριστός από κάτω!». Με καλό λογισμό το έκανε!

Του λέει τότε ο Πατριάρχης: «Όχι, δεν είναι σωστό αυτό! Πρώτα να κάνεις κατάλυση, και έπειτα να τρως λίγο».

Έβαλε μετάνοια και το δέχθηκε.

Θέλω να πω, παρόλο που είχε φθάσει σε τέτοια κατάσταση, να κάνει θαύματα, το δέχθηκε άπλα. Δεν είχε δικό του θέλημα. Ενώ, αν πίστευε στον λογισμό του, μπορούσε να πει: «Εγώ διαβάζω ανθρώπους και ζώα άρρωστα και γίνονται καλά. Κάνω θαύματα! Τι μου λέει αυτός; Έτσι που το σκέφτομαι, είναι πιο καλά, γιατί αλλιώς πάει το φαγητό πάνω από τον Χριστό».

Έχω καταλάβει ότι η υπακοή πολύ βοηθάει. Και λίγο μυαλό να έχει κανείς, αν κάνει υπακοή, γίνεται φιλόσοφος. Είτε έξυπνος είτε κουτός είτε υγιής είτε άρρωστος πνευματικά ή σωματικά είναι κανείς και βασανίζεται από λογισμούς, αν κάνη υπακοή, ελευθερώνεται. Λύτρωση είναι η υπακοή.

Ο μεγαλύτερος εγωιστής είναι αυτός που ακολουθεί τους λογισμούς του, δεν ρωτάει κανέναν και αυτοκαταστρέφεται. Μπορεί κάποιος να είναι έξυπνος, τετραπέρατος, αλλά, αν έχει θέλημα, αυτοπεποίθηση και φιλαυτία, βασανίζεται συνέχεια. Μπερδεύεται άσχημα και του δημιουργούνται προβλήματα. Για να βρει τον δρόμο του, πρέπει να άνοιξει την καρδιά του σε κάποιον πνευματικό και να ζητήσει ταπεινά τη βοήθειά του. Μερικοί όμως αντί να πάνε στον πνευματικό, πάνε στον ψυχίατρο. Αν ο ψυχίατρος είναι πιστός, θα τους συνδέσει με κάποιον πνευματικό. Αν όχι, θα τους δώσει μόνο χάπια. Μόνον όμως τα χάπια δεν λύνουν το πρόβλημα. Χρειάζονται και πνευματική βοήθεια, για να μπορέσουν να το αντιμετωπίσουν σωστά και να καλυτερέψει ή κατάστασή τους, και να μην ταλαιπωρούνται.

Άγιος Παΐσιος Αγιορείτης