Ο άγιος Εφραίμ γεννήθηκε στα Τρίκαλα της Θεσσαλίας στις 14 Σεπτεμβρίου του 1384 μ.Χ. Ήταν ένα από τα οκτώ παιδιά της οικογένειας Μόρφη. Οι γονείς του όταν τον βάπτισαν του έδωσαν το όνομα «Κωνσταντίνος». Σε μικρή ηλικία ορφάνεψε από πατέρα. Από εκείνη τη στιγμή η μητέρα του ανέλαβε εξολοκλήρου τη φροντίδα της οικογένειας. Στη φροντίδα αυτή συμπεριέλαβε και τη χριστιανική αγωγή των παιδιών της. Ο Άγιος από μικρός έδειξε ιδιαίτερη αγάπη για τον Θεό και τη χριστιανική πίστη.
Όταν ήταν δεκατεσσάρων ετών στην περιοχή των Τρικάλων γινόταν από τους Τούρκους, υπό τις διαταγές του Σουλτάνου Βαγιαζίτ του Α΄, επιχειρήσεις παιδομαζώματος. Το παιδομάζωμα ήταν το πρώτο στάδιο της δημιουργίας των Γενίτσαρων. Μάζευαν οι Τούρκοι μικρά Ελληνόπουλα, τα έστελναν στην Τουρκία όπου σε ειδικά στρατόπεδα τα μεγάλωναν γεμίζοντας την καρδιά τους αγάπη για τον Αλλάχ και μίσος για τον Χριστό και την Ελλάδα. Αυτά τα Ελληνόπουλα γινόντουσαν οι φοβεροί Γενίτσαροι, που, όπως λένε πολλές μαρτυρίες, ήταν σκληρότεροι και από τους ίδιους τους Τούρκους.
Φοβούμενη η μητέρα του Αγίου ότι θα τον πάρουν και αυτόν οι Τούρκοι, τον συμβούλεψε να φύγει από το πατρικό του σπίτι και να κατευθυνθεί σε περιοχές της Ελλάδας, που δεν ήταν ακόμα κάτω από τον τουρκικό ζυγό. Όταν θα έφτανε σε μια τέτοια περιοχή, τον συμβούλευσε, να βρει ένα μοναστήρι και να εισαχθεί εκεί ως δόκιμος μοναχός, μιας και η μοναστική ζωή ήταν κάτι που επιθυμούσε και ο ίδιος.
Τις συμβουλές αυτές ακολούθησε ο Άγιος και μετά από πολλούς κόπους έφτασε στο όρος των Αμώμων της Αττικής. Είναι το όρος στους πρόποδες του οποίου σήμερα είναι χτισμένη η Νέα Μάκρη. Στο όρος είχαν μαζευτεί χριστιανοί ασκητές και από αυτούς ονομάστηκε όρος των Αμώμων, δηλαδή όρος των Καθαρών. Εκεί υπήρχε και το ανδρικό μοναστήρι του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Σε αυτό το μοναστήρι κατάφυγε και έμεινε έως την ηλικία των δεκαοχτώ ετών ως δόκιμος μοναχός της Μονής. Τότε εκάρη μοναχός και έλαβε το όνομα «Εφραίμ». Μετά από λίγα χρόνια χειροτονήθηκε και πρεσβύτερος. Στο μοναστήρι περνούσε πολύ λίγο χρόνο. Συνήθως ήταν απομονωμένος και ασκήτευε σε μια σπηλιά στην περιοχή.
Τα χρόνια περνούσαν και η οθωμανική Αυτοκρατορία είχε υποδουλώσει σχεδόν όλη την Ελλάδα. Στην περιοχή της Αττικής δρούσαν τουρκικά στρατεύματα υπό τις διαταγές του Εβρενόμπεη. Μέρος αυτών των στρατευμάτων, το 1424, αναπτύχθηκε στην περιοχή του όρους των Αμώμων και άρχισε να καταστρέφει, να λεηλατεί και να δολοφονεί, κάνοντας πράξη τη συνήθη τακτική των τουρκικών στρατευμάτων εκείνο τον καιρό. Έφτασαν και στο μοναστήρι του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και απαίτησαν από τους μοναχούς να τους παραδοθούν οι θησαυροί του μοναστηριού. Το μοναστήρι, όμως, ήταν φτωχό και το μόνο που κατάφεραν να πάρουν οι Τούρκοι από εκεί ήταν οι ζωές όλων των μοναχών που σφαγιάστηκαν στην αυλή του μοναστηριού.
Ο Άγιος την ημέρα εκείνη δεν ήταν στο μοναστήρι. Όταν το επισκέφθηκε την επόμενη, βρήκε τα πτώματα των μοναχών στην αυλή και το μοναστήρι κατεστραμμένο. Αφού φρόντισε για την ταφή των μοναχών, αποσύρθηκε μόνιμα πλέον στη σπηλιά που ασκήτευε. Στο μοναστήρι κατέβαινε μόνο στις μεγάλες εορτές για να λειτουργήσει στην εκκλησία του.
Σε μια τέτοια εορτή, στις 14 Σεπτεμβρίου του 1425, ημέρα μνήμης της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, ξαναεπισκέφθηκαν οι Τούρκοι τη Μονή. Συνέλαβαν τον Άγιο και άρχισαν να τον υποβάλουν σε φρικτά βασανιστήρια προσδοκώντας να τους αποκαλύψει τυχών μυστικές κρύπτες με θησαυρούς, που δεν είχαν καταφέρει να ανακαλύψουν. Οχτώ ολόκληρους μήνες ο Άγιος υπέμενε τα φρικτά βασανιστήρια των Τούρκων έως τις 5 Μαΐου του 1426. Κρεμασμένος ανάποδα, καρφωμένος με καρφιά στον κορμό μιας μουριάς, παρέδωσε την ψυχή του στον Κύριο σε ηλικία σαράντα δύο ετών.
Η Εκκλησία μας έχει αφιερώσει στη μνήμη του αγίου Εφραίμ δύο ημέρες του έτους. Την 5η Μαΐου, ημέρα του μαρτυρικού θανάτου του, και την 3η Ιανουαρίου, ημέρα της ανεύρεσης των ιερών λειψάνων του.
Τα ιερά λείψανα του αγίου Εφραίμ βρέθηκαν με θεία παρέμβαση το 1950, δηλαδή 524 ολόκληρα χρόνια μετά τον θάνατό του. Μέχρι τα τέλη του 1949 παρέμενε άγνωστο το πού βρισκόντουσαν.
Το 1945 μια πολύ ευλαβής μοναχή, η Μακαρία Δεσύπρη, έφτιαξε ένα κελί και εγκαταστάθηκε στον χώρο του ερειπωμένου μοναστηριού του Ευαγγελισμού στη Νέα Μάκρη. Από την πρώτη στιγμή θέλησε να ανακατασκευάσει τον παλαιό Ναό, σκεπτόμενη τα πνευματικά αποτυπώματα, που άφησαν σε αυτόν, τα δάκρυα της ψυχής, ο αγώνας και η αφιέρωση των Πατέρων. Στη σκέψη της κυριαρχούσε μια ιδέα και προσευχόταν να εισακουσθεί από τον Θεό. Ποια ήταν αυτή η σκέψη; Κάποιος από αυτούς τους Πατέρες να εμφανιστεί μπροστά της. Το ήθελε πολύ, γιατί θα το ελάμβανε ως σημάδι της παρουσίας και της προστασίας του Θεού.
Πέντε χρόνια ζούσε με αυτή την παράκληση. Ώσπου της υποδείχθηκε εσωτερικά ένα σημείο για να σκάψει στο προαύλιο του Ναού. Και η φωνή της έλεγε: «Εκεί θα βρεις αυτό που θέλεις. Μην αναβάλεις, μην καθυστερείς».
Έτσι στις 3 Ιανουαρίου 1950, έχοντας έναν εργάτη για άλλες εργασίες στο μοναστήρι, του είπε να σκάψει στο σημείο όπου της υποδείκνυε η εσωτερική αυτή φωνή. Ο εργάτης ήταν αρνητικός. Ήθελε να σκάψει οπουδήποτε αλλού, εκτός από αυτό το σημείο. Τελικά μετά από τις εκκλήσεις και τις προσευχές της, ο εργάτης πείσθηκε και ξεκίνησε να σκάβει. Το σημείο εκεί είχε ένα μισογκρεμισμένο τζάκι, τοίχο κ.α., πράγματα που έδειχναν ότι εκεί κάποτε υπήρχε κελί κάποιου μοναχού. Φτάνοντας τα 1,70 μέτρα σκάψιμο βρέθηκε το πρώτο εύρημα. Μία κάρα. Όλος ο τόπος τότε απόκτησε μια ευωδιά. Σιγά – σιγά και με προσοχή η Μακαρία έβγαλε όλο το σκήνωμα και το τοποθέτησε σε μία θυρίδα που ήταν πάνω από τον τάφο. Ήταν φανερό ότι επρόκειτο για κληρικό ,γιατί το ράσο του είχε παραμείνει άθικτο.
Το απόγευμα, διαβάζοντας τον Εσπερινό, η Μακαρία, άκουσε βήματα. Ο ήχος ερχόταν από τον τάφο. Μετά από τον περίβολο έφτασε ως την πόρτα της Εκκλησίας. Εκεί πρωτοαντίκρισε τον Άγιο. Ήταν ψηλός με μάτια μικρά και στρογγυλά, με μακριά μαύρα γένια που έφταναν στον λαιμό, ντυμένος με τη μοναχική αμφίεση. Στο ένα χέρι είχε μία φλόγα και με το άλλο ευλογούσε. Ο Άγιος ζήτησε να τον βγάλουν από αυτή τη θυρίδα που το είχαν.
Την επόμενη κιόλας μέρα η Ηγουμένη καθάρισε τα οστά και τα τοποθέτησε σε μια θυρίδα στο ιερό του Ναού. Το ίδιο βράδυ στον ύπνο της, της αποκάλυψε το όνομά του. «Είμαι ο Εφραίμ», της είπε. Από εκεί και μετά τα πράγματα πήραν την εξέλιξή τους.
Η Μονή έλαβε το όνομά του, η αγιοκατάταξη του οσιομάρτυρος Εφραίμ έγινε το 2011 από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
