-Γνωρίζει, Γέροντα, το ταγκαλάκι τι έχουμε στην καρδιά μας;

-Ακόμη αυτό έλειψε, να γνωρίζει και καρδιές! Μόνον o Θεός είναι καρδιογνώστης και μόνο σε ανθρώπους του Θεού αποκαλύπτει ορισμένες φορές πάλι o Θεός –για το καλό μας – τι έχουμε στις καρδιές μας. Το ταγκαλάκι γνωρίζει τις πονηριές και τις κακίες που φυτεύει στα δικά του όργανα, δεν ξέρει τους καλούς λογισμούς μας. Μόνον εκ πείρας αντιλαμβάνεται μερικά, αλλά και σ’ αυτά πέφτει έξω τις περισσότερες φορές. Και εάν δεν επιτρέψει o Θεός να τα καταλάβει και αυτά, πέφτει συνέχεια έξω σε όλα, γιατί είναι σκοτεινός o διάβολος, ορατότης μηδέν!

Δεν ξέρει, ας υποθέσουμε, έναν καλό λογισμό δικό μου. Αν έχω κανέναν κακό λογισμό, εκείνον τον ξέρει, γιατί o ίδιος τον φυτεύει. Αν εγώ τώρα θέλω να πάω να κάνω κάπου μία καλοσύνη, να σώσω, λ.χ., έναν άνθρωπο, o διάβολος αυτό δεν το ξέρει. Όταν όμως εκείνος βάλει σε κάποιον έναν λογισμό και του πει: «Πήγαινε να σώσεις τον τάδε άνθρωπο», θα τον κεντήσει συγχρόνως και στην υπερηφάνεια και γι’ αυτό τον ξέρει αυτόν τον λογισμό. Αλλά και με το ότι δέχεται o άνθρωπος την υπερηφάνεια, δίνει δικαίωμα στον πειρασμό. Είναι πολύ λεπτά τα πράγματα.

Θυμάστε το περιστατικό με τον Αββά Μακάριο; Είχε συναντήσει μία φορά τον διάβολο που επέστρεφε από την πιο κοντινή έρημο, όπου είχε πάει, για να πειράξει τους αδελφούς, o οποίος του είπε:

-Όλοι οι αδελφοί είναι πολύ αγριεμένοι μαζί μου, εκτός από έναν που είναι φίλος μου και μου κάνει υπακοή και όταν με βλέπει, στρέφεται ωσάν ανέμη.

-Ποιος αδελφός είναι αυτός; τον ρώτησε o Αββάς Μακάριος.

-Θεόπεμπτος είναι το όνομα του, τού απάντησε εκείνος.

Πηγαίνει o Όσιος και βρίσκει τον αδελφό. Με τρόπο τον κατάφερε να του αποκαλύψει τους λογισμούς του και τον βοήθησε. Όταν ξανασυνάντησε τον διάβολο, τον ρώτησε για τους αδελφούς και εκείνος του είπε:

-Όλοι είναι πολύ αγριεμένοι μαζί μου. Και το χειρότερο και αυτός που ήταν φίλος μου, δεν ξέρω πώς έγινε και άλλαξε και τώρα είναι o πιο αγριεμένος από όλους.

Δεν ήξερε ότι πήγε o Αββάς Μακάριος και τον έφερε τον αδελφό σε λογαριασμό, γιατί o Αββάς Μακάριος είχε κινηθεί ταπεινά, από αγάπη, και δεν είχε δικαίωμα o διάβολος στον λογισμό εκείνον. Αν υπερηφανευόταν o Αββάς Μακάριος, θα έδιωχνε τη χάρη του Θεού, όποτε θα είχε δικαίωμα o διάβολος. Τότε θα το ήξερε, γιατί αυτός θα του είχε κεντήσει την υπερηφάνεια.

-Αν πει έναν καλό λογισμό του o άνθρωπος κάπου, μπορεί o διάβολος να τον ακούσει και να τον πειράξει μετά;

-Πώς να τον ακούσει, αφού δεν έχει «διάβολο»; Άμα όμως τον πει, για να υπερηφανευθεί, θα μπει στην μέση o πειρασμός. Αν, δηλαδή, υπάρχει μία προδιάθεση υπερηφανείας και λέει υπερήφανα κανείς: «Θα πάω να τον σώσω αυτόν», μπαίνει o διάβολος ενδιάμεσος και τότε αυτό το ξέρει. Ενώ, αν κινείται ταπεινά, από αγάπη, δεν το ξέρει. Χρειάζεται προσοχή. Είναι πολύ λεπτά τα πράγματα. Γι’ αυτό λένε οι Πατέρες ότι η πνευματική ζωή είναι «επιστήμη επιστημών».

-Πώς συμβαίνει, όμως, Γέροντα, ένας μάγος να πει για τρεις κοπέλες ότι η μία θα αποκατασταθεί, η άλλη θα ατυχήσει και η άλλη θα μείνει ανύπανδρη, και να γίνει έτσι;

-Ο διάβολος έχει πείρα. Όπως, π.χ., ένας μηχανικός, όταν δει ένα σπίτι που κινδυνεύει να πέσει, είναι σε θέση να πει πόσο θα κρατήσει κ.λπ., έτσι και αυτός βλέπει κάποιον πώς βαδίζει και με την πείρα που έχει, λέει πώς θα καταλήξει.

Ο διάβολος δεν έχει εξυπνάδα, είναι πολύ κουτός. Είναι όλος ένα μπέρδεμα, άκρη δεν του βρίσκεις. Κάνει και εξυπνάδες και χαζομάρες. Τα τερτίπια του διαβόλου είναι χοντρά. Ο Θεός οικονόμησε έτσι, για να τον καταλαβαίνουμε. Πρέπει να είναι κανείς πολύ σκοτισμένος από υπερηφάνεια, για να μην τον καταλαβαίνει. Όταν έχουμε ταπείνωση, φωτίζεται o άνθρωπος και συγγενεύει με τον Θεό. Η ταπείνωση είναι που σακατεύει τον διάβολο.

Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης