Και χωρίς τον πειραστή διάβολο, θα υπήρχε η δυνατότητα της πτώσης στον άνθρωπο, όπως στους αγγέλους. Με τον διάβολο ο αγώνας του ανθρώπου είναι πιο έντονος. Τότε η κάθε αρετή και η κάθε αποφυγή των αμαρτιών είναι καρπός της ελευθερίας και όχι κάτι το φυσικό και εξαναγκαστικό. Η αρετή, όταν είναι αποτέλεσμα σκληρού αγώνα, δεν εγκαταλείπεται εύκολα.
Με τους πειρασμούς δοκιμάζεται η πίστη και η αγάπη προς τον ουράνιο Πατέρα. Οι πιστοί με τον αγώνα τους φανερώνουν την αγάπη τους προς τον Θεό και στεφανώνονται από Αυτόν. Το δέντρο φαίνεται αν έχει γερές ρίζες όχι μέσα στο θερμοκήπιο, αλλά στους δυνατούς ανέμους. Κλασσικό παράδειγμα πειρασμού για δοκιμασία ήταν ο Ιώβ της Παλαιάς Διαθήκης.
Ένας άλλος λόγος που ο Θεός επιτρέπει πειρασμούς είναι η παιδαγωγία, η καθοδήγηση κοντά Του. Όπως το παιδί, όταν συναντά μπροστά του ένα άγριο σκυλί τρέχει γρήγορα στους γονείς του, έτσι και οι πιστοί στους πειρασμούς καταφεύγουν για προστασία στον ουράνιο Πατέρα.
Όποιος από δαιμονικό πειρασμό έπεσε στην αμαρτία, νιώθει θλίψη στη συνείδησή του, μισεί το κακό, αναζητεί με αγωνία να καθαρισθεί με την Εξομολόγηση και να αποκαταστήσει την αγαθή σχέση του με τον Θεό. Οι πτώσεις από τους πειρασμούς μάς φανερώνουν πόσο εύκολα σφάλλομε χωρίς τη θεία βοήθεια και ότι ο Θεός είναι η ασφάλειά μας.
Με τους πειρασμούς, επίσης, φανερώνονται τα κρυφά πάθη μας και μπορούμε να τα πολεμήσουμε. Κάποιοι νομίζουν ότι ξεπέρασαν κάποιο πάθος. Όταν όμως βρεθούν σε πειρασμό και το πάθος εκδηλώνεται, τότε διαπιστώνουν την ύπαρξή του και αναλαμβάνουν νέο αγώνα για την εξάλειψή του. Έτσι ο χριστιανός καθαρίζεται πραγματικά από το κακό. Κάποιος νομίζει ότι απαλλάχθηκε από την οργή. Όταν όμως σε έναν πειρασμό οργίζεται και βρίζει, τότε καταλαβαίνει ότι το πάθος ήταν κρυμμένο μέσα του.
Ο Θεός πολλές φορές παίρνει τη χάρη Του και επιτρέπει πειρασμούς, για να ταπεινωθούν όσοι εγωιστικά αυτοδικαιώνονται ή κατακρίνουν τους συνανθρώπους τους. Οι πτώσεις τους φανερώνουν πόσο αδύναμος είναι ο άνθρωπος, αν δεν τον βοηθάει ο Θεός. Ο εγωιστής, όταν πέφτει στην ίδια πτώση ή σε χειρότερη απ’ αυτόν, που κατακρίνει, τότε καταλαβαίνει πως κανέναν δεν πρέπει να κατακρίνει.
† Αρχιμ. Μαξίμου Παναγιώτου