Στην ερώτηση κάποιου για τη σχέση του ανθρώπου με τον Θεό, οι συνήθεις απαντήσεις είναι, να πιστεύεις στον Θεό, να Τον σέβεσαι, να ακολουθείς τις εντολές Του, και φυσικά όλες αυτές οι απαντήσεις είναι σωστές. Όμως, στη σχετική αναζήτηση των θέσεων των Αγίων της Εκκλησίας επί του θέματος αυτού, βρίσκουμε μια θαυμαστή και πραγματικά σαφή αναφορά του αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου.

Ο Άγιος παριστάνει τον Χριστό να λέει: «Ἐπιθυμῶ νὰ εἶμαι ὅλος ἐδικός σου· σοῦ ζητῶ τὸ μῖσος τοῦ (κακοῦ) ἑαυτοῦ σου, διὰ νὰ σοῦ δώσω τὴν ἀγάπην μου∙ ζητῶ τὴν καρδίαν σου νὰ ἑνωθῇ μὲ τὴν ἐδικήν μου, ἡ ὁποία διὰ τοῦτο μοῦ ἀνοίχθη μὲ τὴν λόγχην ἐπάνω εἰς τὸν σταυρόν· καὶ ζητῶ ὅλον ἐσὲ, διὰ νὰ εἶμαι καὶ ἐγὼ ἐδικός σου. Ἐσὺ βλέπεις ὅτι ἐγὼ εἶμαι ἀσυγκρίτου τιμῆς, καὶ ὅμως γίνομαι τόσης τιμῆς ὅσης εἶσαι ἐσύ. Ἀγόρασέ με, λοιπόν, ὦ ψυχή μου ἀγαπημένη, μὲ τὸ νὰ δοθῇς εἰς ἐμέ. Ἐγὼ θέλω, γλυκύτατόν μου τέκνον νὰ μὴ θέλῃς οὐδέν, νὰ μὴ βλέπῃς οὐδέν, ἔξω ἀπὸ ἐμένα, ἔξω ἀπὸ τὸ θέλημά μου, διὰ νὰ θέλω καὶ ἐγὼ κάθε πρᾶγμα εἰς ἐσέ, νὰ ἐννοῶ εἰς ἐσέ, νὰ ἀκούω εἰς ἐσὲ καὶ νὰ βλέπω εἰς ἐσὲ· εἰς τρόπον τὸ ἐδικόν σου οὐδέν, καταρουφιζόμενον εἰς τὴν ἄβυσσον τῆς ἀπειρίας μου, νὰ μεταβάλλεται εἰς ἐκεῖνον».

Το κείμενο αυτό ασφαλώς και αποδεικνύει ότι η σχέση μας με τον Θεό δεν έχει καμία έννοια καθωσπρεπισμού, φοβίας, συναλλαγής, αλλά φανερώνει πρόσωπο πιστού ανθρώπου πού έχει «πληγωθεί» από την αγάπη Του. Που άφησε την καρδιά του να αγαπήσει με όλη της τη δύναμη τον Χριστό. Όπως, ακριβώς, προέτρεψε ο Χριστός να κάνουν οι άνθρωποι: «…καὶ ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ἰσχύος σου…».

Ο άγιος Νικόδημος χρησιμοποιεί τη λέξη έρωτας, την οποία συνδέει με την αγάπη του ανθρώπου προς τον Θεό. Πιο σωστά, όχι μόνο τη συνδέει, αλλά την ταυτίζει. Η λέξη έρωτας, όπως και άλλες, έφθασαν στις μέρες μας να έχουν σχεδόν διαφορετικό χαρακτήρα, όμως χρειάζεται να γνωρίζουμε το αρχικό νόημά τους. Ό Άγιος δίνει σε μια παράγραφο όλες τις προϋποθέσεις, αλλά και τα αποτελέσματα μιας υγιούς σχέσης του ανθρώπου με τον Θεό.

Το πρώτο είναι ότι ο Χριστός δεν αναγκάζει τον άνθρωπο, αλλά θέλει τον άνθρωπο να επιθυμεί την κοινωνία μαζί Του. Ο Θεός επιθυμεί τη θέωση του ανθρώπου από τη δημιουργία του, αυτή ήταν η προοπτική του. Αυτή άλλωστε είναι και η πεμπτουσία της ορθόδοξης Πίστης, σε αντίθεση με την τάση κάποιων ανθρώπων, διαχρονικά, οι οποίοι προσπαθούν να «σβήσουν» τον Θεό από τη ζωή τους και τις ζωές των άλλων. Πρόκειται για μια τάση αυτοθέωσης ή και μια προσπάθεια να ανέβουν επάνω από τον Θεό, οδηγούμενοι σε μια ύβρη με ολέθρια αποτελέσματα.

Η Ορθοδοξία έχει το σωστό «μέτρο». Είναι η Πίστη της διάκρισης και της ισορροπίας. Της αλήθειας και της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της συγχώρεσης, της ανιδιοτελούς αγάπης.

† Αρχιμ. Ιάκωβος Κανάκης